Global İşler+ 2023/13
🇪🇺YZ Yasası ve Startaplar, 🤖Ekonomik Büyüme ve YZ, 🐈⬛TikTok ve Savunma Sanayii, 🏘️ Ev Fiyatları ve İnovasyon
No.117 — 2023/13
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Perşembe sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum.
Öncelikle geçen hafta bültenimize abone olan 110 yeni okurumuza hoş geldiniz diyerek başlamak istiyorum. Bu hafta kısa kısa üç haberimiz var:
Avrupa Birliği’nin yapay zekâ düzenlemesi startapları ABD’ye kaçırır mı?
Goldman Sachs’ın yeni yayınladığı ChatGPT kaç işi ortadan kaldıracak raporu
Norveç’te Tiktok yüzünden kurulamayan askeri mühimmat fabrikası
Sonra da bir sürprizimiz ve köşe yazım var.
Avrupalı startaplar yapay zekâ düzenlemesinden sonra ABD'ye mi kaçar?
🗞 Haftanın Haberi
Geçtiğimiz hafta Sifted’ta yayınlanan bir haberde AB’nin üzerinde çalıştığı yapay zekâ düzenlemesinin (AI Act), Avrupalı startapları ABD’ye göç etmeye zorlayabileceği tartışılıyordu.
AB, yeni yapay zekâ düzenlemesi ile bu alanda öncü olmaya hazırlanıyor. Yasanın en erken bu yıl sonunda yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Daha çok dijital kodamanların tekelleşmesini engellemeye dönük hazırlansa da yeni yasa, startapları da etkileyecek bir çeverçeveye sahip olacak.
Bu durumda oldukça düşük bütçelerle ve az insan kapasitesi ile çalışan startaplar, yeni yasal çerçeveye uyum sağlamak için, hukuki danışmanlarla çalışmak zorunda kalacak.
Bu da katlanılması gereken ek bir maliyet demek ki, bu da inovasyon için daha az bütçe ve daha çok kural demek.
Yapılan anketlerde girişim sermayesi fonlarının %73’ü, Avrupa’daki yapay zekâ teknolojisi üzerinde çalışan startapların yeni düzenlemeyle önemli ölçüde rekabet gücünü yitireceğine inanıyor. Aynı anketlere göre startapların %50’si de düzenleme sonrasında yapay zekâ alanındaki çalışmaların Avrupa’da sekteye uğrayacağını, hatta bir kısım startapların bu alandan çekilmesinin veya yurtdışında daha cazip ülkelerin yolunu tutmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.
Bu açıdan en cazip destinasyonlar arasında mevcut düzenlemelerin (Algorithmic Accountability Act) gönüllülük esasına dayandığı ABD bulunuyor.
Bu arada İngiltere Bilim İnovasyon ve Teknoloji Bakanlığı da devam eden yapay zekâ tartışmaları ve yasal düzenlemeler ile ilgili bir tavsiye niteliğinde olan “A pro-innovation approach to AI regulation” başlıklı politika belgesini 29 Mart’ta meclise sundu.
Hatırlayacağınız gibi AB, ABD’nin iklim değişikliği destekleriyle teknoloji sektöründe kan kaybına uğramıştı. Sonrasında da ABD’nin teşviklerine cevaben 250 milyar Avro’luk bir fon ayırmaya karar vermişti. Bakalım AI Act’in etkisi ne olacak?
Yapay zekâ emek piyasasını dönüştürürken büyüme hızlanacak
📊 Haftanın Grafiği
Goldman Sachs geçtiğimiz hafta yapay zekânın iktisadi büyüme üzerindeki etkilerini inceleyen bir analiz yayınladı.
Goldman Sachs’ın analizine göre,
Mevcut mesleklerin 2/3’sinin yapay zekâ ile otomasyona açık hale gelecek,
Üretken yapay zekâ işlerin 1/4’ün ikame edebilecek.
Geçen haftaki bültenimizde yapay zekânın emek piyasasının geleceğini nasıl etkileceğini ayrıca tartışmıştık.
ChatGPT çağında üniversite okumaya gerek yok mu?
🎤 Global İşler Podcast
Bu hafta podcast yayınımızda değerli konuğum Fatih Güner ile önümüzdeki dönemde üniversite eğitiminin geleceğini tartıştık ve şu sorulara cevap aradık:
Üniversitelerde ne öğretilmez?
Yapay zeka çağında internette iş yapmanın altın kuralları
ChatGPT beynimizi tembelleştirecek mi?
Keyifli dinlemeler!
Global İşler+’a üye olun. Her Perşembe sabahı ücretsiz bültenimizi kaçırmayın!
Avrupalı mühimmat üreticisi TikTok’un kedi videolarından şikayetçi
🤯 Dijital Kodamanlar
Norveç hükümeti ve Finlandiya’nın ortaklığında kurulan mühimmat şirket Nammo, büyüme planlarında duvara toslamış. Norveç’teki Raufoss fabrikasını büyütmek isteyen şirket, TikTok’un aynı bölgede devam eden yeni veri merkezi inşaatından dolayı yetkililerden bir türlü onay alamamış. Gerekçe ise atıl elektrik kapasitesinin olmaması!
Şirket yöneticisi Morten Brandtzæg’a kulak verelim:
“Önümüzdeki dönemdeki büyüme planlarımızın veri merkezinde depolanan kedi videoları nedeniyle sekteye uğramasından endişeliyiz”
Ukrayna savaşıyla mühimmat talebinde büyük artışların yaşandığı şu günlerde Çinli TikTok’un Avrupa’nın savunma politikalarını etkilemesi de 21. yüzyılın yeni normallerinden biri olsa gerek. Ne dersiniz?
Şık ve çekici: Yeni yapay zekâ asistanı Cere
🧑💻Haftanın Uygulaması
ChatGPT ChatGPT diyoruz... İlk defa GPT teknolojisini konuşarak ve cep telefonundan kullanabileceğiniz bir Türk yazılımı çıktı. Çok da hanım bir kız konuşuyor. İsmi Cere...
İndirip denemek isteyenler için linkler aşağıdaki gibi:
App Store (IOS):
https://apps.apple.com/tr/app/cere-the-ai/id6445912888
Play Store (Android):
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.CerebrumTech.CereAi
Ev fiyatları inovasyon ve verimliliği düşürüyor
🖊 Global İşler Köşesi
Artan emlak fiyatları ve barınma problemi son dönemde küresel bir sorun haline geldi. Eskiden Londra, New York, İstanbul, Şanghay, Mexico City gibi dünyayla entegre, yabancıların gelip gittiği ve hatta yaşadığı cazibe merkezi şehirlerde oturmak, bu ülkelerdeki iyi eğitimli ve göreli olarak yüksek maaşlı işlerde çalışan orta üst sınıf vatandaşlar için hoş bir şeydi. Artık sadece bir yük.
Bir ülkenin temel cazibe merkezi olan metropollerindeki emlak fiyatlarındaki artış ve barınma problemi sadece bu şehirlerde yaşayanlar için değil, tüm ülke ekonomisi için göz ardı edilmemesi gereken büyük bir sorun. Çünkü bu şehirlerin gittiği yön aynı zamanda ülkenin geleceğini tayin ediyor.
Barınma sorunun kalkınma üzerindeki etkilerini ve Türkiye’deki mevcut politikaları geçen hafta Nasıl Bir Ekonomi gazetesindeki köşemde tartıştım.
Yazıyı yazarken de aşağıdaki kaynaklardan faydalandım:
Banco de España (2021), House prices and misallocation: The impact of the collateral channel on productivity
Liangliang Yu & Yinying Cai (2021), Do rising housing prices restrict urban innovation vitality? Evidence from 288 cities in China
Centre for Cities, The role of London in the UK’s productivity puzzle
Bitirirken
Haftaya her çeyrek sonu yaptığımız gibi sizlerden bir hafta müsaade istiyoruz. Bir sonraki Global İşler+ 13 Nisan’da yayınlanacak.
Yarın Ekonomi Gazetesi’nde İsrail’deki olayların toplumsal nedenlerini ve teknolojik gelişmenin rolünü yazacağım, kaçırmayın!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net