Global İşler+ 2023/39
Global İşler+ 2023/39
🇹🇷Teknoloji Yatırımları, 🇺🇸ABD & Savunma Harcamaları,💲Sürdürülebilir Girişimcilik, 🇪🇺AB & Yapay Zekâ Düzenlemeleri
No.143 — 2023/39
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum.
Son bir haftada aramıza katılan 11 takipçimize hoşgeldiniz diyoruz!
Bu hafta Türkiye’de ve dünyada teknoloji yatırımı alanındaki trendlerini inceliyoruz. Bakalım 2024’te neler olacak? Sonra Barbaros Özbugutu ile podcastim ve Avrupa Birliği’nden son dedikodular var.
2024’te teknoloji yatırımlarını nasıl artırırız?
🖊 Global İşler Köşesi
2023’te teknoloji yatırımlarında rekor kıramayacağız. Dünyada ne oluyorsa bizde de o olacak. Yani yatırımlar düşecek. Türkiye’de 2023 yılına ait ilk üç çeyrek verilerine bakınca yabancı sermayenin ilgisinin azaldığını görüyoruz. Toplam yatırım içinde yabancı payı %10’lara kadar gerilemiş. Bunun da Yargıtay kararlarıyla filan ilgisi yok.
Asıl neden teknoloji yatırımlarının küresel ekonomideki iniş çıkışlara çok daha duyarlı olması. Özellikle faizlerin genel seviyesi risk iştahını, dolayısıyla teknoloji yatırımlarını doğrudan etkiliyor.
Önümüzdeki dönemde kamu politikaları ve jeopolitik nedenlerle iki alanda yatırım fırsatları artacak:, savunma ve iklim teknolojileri.
Savunma teknolojileri alanında ise Elon Musk gibi isimler iş yapma şeklini değişitiriyor. Bu alanda üretilen teknolojilerin “ikili kullanıma” (dual use) açık olması sayesinde daha kolay ölçeklendirilmesi startapların milyar dolarlık projelere dahil olmasına imkân sunuyor.
Hem Avrupa Birliği’ndeki yeni yeşil düzenlemeler hem de ABD’deki Inflation Reduction Act gibi kamu finansmanı programları nedeniyle yeşil teknolojilere yapılan yatırımlar artacak (Sifted, Sustainable Europe: The Road to Net Zero, Eylül 2023)
Peki, tüm bu gelişmeler olurken Türkiye teknoloji yatırımları için nasıl bir strateji izlemeli? Bu hafta Ekonomi Gazetesi’ndeki köşemde “2024’te teknoloji yatırımlarını nasıl artırırız?” başlığı altında tartıştım.
ABD’nin savunma harcamaları
📊 Haftanın Grafiği
Savunma sanayiinde teknoloji startaplarının rolünü incelemeye devam edelim…
Şu an savunma sanayii büyük yüklenici şirketlerin hakimiyetinde. 2022’de ABD’de 877 milyar dolarlık savunma bütçesinin %40’ı böyle şirketlere gitmiş. Çünkü ihaleleri verenler, sonra bir sorun çıktığında ne idüğü belirsiz birine verdin diye başları ağrısın istemiyor.
Yüklenicilere verilen paranın da üçte birinden fazlası ilk beşteki Lockheed Martin, Raytheon ve Boeing gibi şirketlere ödenmiş.
Ana yüklenici firmalar ağırlığını korumaya devam edereken son dönemde savunma teknolojileri alanında startap yatırımları hızla yükseliyor. Bu da savunma sektörüne yeni oyuncuların girmeye başladığını gösteriyor. Savunma sanayii deyince içinde birçok teknoloji var: Mesela biyoteknoloji, otonom sistemler ve uzay teknolojileri…
Bu bilgileri Exponential View bülteninden derledik. Sık sık bahsettiğim bu bültenin yazarı Azeem Azhar ile ilgili bir sürprizimiz var. 5 Aralık tarihini not edin lütfen…
Barbaros Özbuğutu ile sürdürülebilir girişimcilik
🎤 Global İşler Podcast
Bu haftaki sohbetimizde iyzico’nun kurucusu Barbaros Özbugutu ile barmen olarak başlayan iş hayatını, girişimcilik hikayesini ve hızlı büyüyen girişimlere dair görüşlerini konuştuk. Ayrıca aşağıdaki sorulara cevap aradık:
Üniversite okumadan girişimci olunur mu?
Hadi girişimci olacağız, hangi problemi çözeceğimizi nereden bulalım?
Bir anda çok yatırım alıp hızlı büyümek marifet mi? Peki ya şirket kültürü ne olacak?
🧐 Fikri Takip
Brüksel etkisi tepkisi
Avrupa Birliği, 2018'de GDPR (General Data Protection Regulation) diye bir veri koruma kanunu çıkardı. Düzenleme sonrası KOBİ'lerin hukuki uyum maliyetleri, ortalamanın iki katı arttı.
Facebook, Microsoft, Amazon ve Google'ın kazançlarıysa GDPR'den hiç etkilenmedi.
Yani aşırı regülasyon yine güçlü şirketleri korudu.
Bu bulgular Oxford’da Haziran 2022’de yapılan bir çalışmaya ait: “Privacy Regulation and Firm Performance: Estimating the GDPR Effect Globally”.
AB Yapay Zekâ Yasası patladı mı?
Geçen hafta bültenimizde Avrupa Birliği’ndeki Yapay Zekâ Yasası (AI Act) taslağından söz etkmiştik. Bu hafta gelen haberlere göre, taslağa ilişkin görüşmeler tıkanmış.
İddialara göre, tıkanıklığın arkasında daha önce bültenimizde bahsettiğimiz Fransız Mitral.AI ve Alman Aleph Alpha şirketlerinin üretici yapay zekâ teknolojileri ile ilgili getirilmesi planlanan düzenlemelere dair karşı lobi faaliyetleri var. Fransız ve Alman hükümetleri dönem başkanı İspanya üzerinde baskı kurmaya çalışınca AB Parlamentosu yetkilileri teknik müzakerelerden çekilmiş.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz