Global İşler+
Global İşler+
🛎DAO'dan devam, ₿ kripto ve regülasyonu, 👩🏼⚖️Google dosyası
No.61
Bu hafta önce kripto dünyası ve DAO’ya bakıyoruz daha sonra ise kapsamlı bir dosya ile sizleri karşılıyoruz. Kasım ayı başında Dijital Mecralar Komisyonu Facebook ile görüşme yapmıştı. Geçen hafta da Google yetkilileri Meclisimize geldi. Vekillerimiz Google yetkililerine karşı sorularını sordular. Biz de bugüne kadar bültenimizde Dijital Kodamanlarla ilgili birçok içerik ürettik. Bu haberleri, Komisyon toplantısında da sorulan sorularla eşleştirerek sizlere özel bir Google dosyası hazırladık.
DAO diye bir şey duydunuz mu?
📝 “Global İşler”:
Yeni teknolojiler bize de kendimizi ispat edebileceğimiz yeni alanlar açıyor. Merkeziyetsiz finans ve kripto varlıklar dünya çapında söz sahibi olabileceğimiz bir alan. Geçen haftaki bültende DAO dünyasına biraz girmeye başlamıştık, ilgilenenler bakabilir. Bu haftaki Dünya Gazetesi yazımda da kat mülkiyeti yönetiminden hareketle #DAO’lardan bahsettim.
Ethereum’un ortak kurucularından Vitalik Buterin’in Crypto Cities yazısı da dikkatinizi çekebilir. Aşağıdaki kısmı bu yazıdan esinlenerek yazmıştım.
DAO kavramını birçok farklı yere uygulamak mümkün. Mesela kat mülkiyeti. Apartman ve site yönetimi hepimizin baş ağrısı. Her kafadan bir ses çıkıyor. Oy hakkı mülk sahiplerinde. Bazı apartmanlar var ki çoğunluk kiracılarda. Aidatı da kiracı ödüyor. Yatırımları ise mülk sahipleri. Kiracıların apartmanın nasıl yönetileceğiyle ilgili söz hakkı yok. Apartmana bir yatırım yapılsa bundan kısmen kiracı kazanıyor, kısmen evinin değeri artan kat malikleri. Ancak hepsinin profili farklı. Mesela kat maliklerinin ağırlıklı kısmı yaşını almış, akan geliri düşük ama mal varlığı yüksek. Kiracıların ise belki aylık geliri daha çok ama mal varlıkları yok. Yılda bir akşam kat maliklerinin bir dairede buluşup çay içerek oy kullandığı genel kurullar yerine, kiracılarla mülk sahiplerinin faydalarını dengeleyecek DAO’lar kurulabilir mi? Mesela kiracının yaşadığı yere yapılacak yatırımların maliyetine katkıda bulunup, evin ilerideki değer artışından da pay alacağı “token”lar çıkarılabilir mi? Aynı yenilikleri belediyeler için de yapmak mümkün. Hem mali durumu sıkışık olan belediyelerimize gelir kapısı olur. Siz olsanız futbol takımınızın “token”ına mı, yoksa yaşadığınız yerin belediyesinin “token”ına mı yatırım yapardınız?
Kriptovarlıklar ve regülasyon
📹 Haftanın Videosu: Yeni teknolojilerden sürekli bahsetmeye çalışıyoruz. Hindistan’In önde gelen düşünce kuruluşlarından ORF’nin panelinde ABD’de Fordham Hukuk Fakültesi’nde bir hoca ve Dubai ve Hindistan’dan girişimcilerle kripto regülasyonlarını konuştuk. Durum diğer ülkelerde de bizden farklı değil!
🤯 Google dosyası:
Dijital Mecralar Komisyonu’nun Google ile toplantısından hemen sonra Nevşin Mengü ile detaylara baktık. Yayında, dosya için sizlere hazırladığımız argümanları daha detaylı şekilde konuşuyoruz.
Timnut Gebru’nun yeniden doğuşu
📰 Haftanın Haberi:
İlk olarak Timnut Gebru’nun kovuluşunun yıldönümü sebebiyle Google’ın etik hak ihlalleri ile başlıyoruz. Google’dan sonra çalışmalarına devam eden Gebru, marjinalleşmiş gruplar üzerindeki teknolojinin zararlarına odaklanan bağımsız bir yapay zeka araştırma enstitüsü başlatıyor. Yeni kuruluşu Distributed Artificial Intelligence Research Institute (DAIRY), hem zararları belgelemeyi hem de aynı gruplar üzerinde olumlu etkisi olabilecek YZ uygulamaları için bir vizyon geliştirmeyi hedefliyor.
Ne olmuştu?
Timnit Gebru, yayınlamayı umduğu araştırma raporu hakkında üst düzey bir yöneticinin itirazıyla karşılaşınca şirket içi bir e-posta listesi üzerinden kızgınlığını dile getiren, şirketin azınlık çalışanlarına yönelik olumsuz tavrına değindiği bir e-posta gönderdi. Birkaç gün sonra ise işten çıkarıldı.
Gebru’nun raporu yüz tanıma teknolojisinin kadınlar ve siyahlar için iyi sonuç vermediğini, dolayısıyla bu gruplar için negatif ayrımcılığa sebep olabileceğini söylüyordu.
Gebru’nun işten çıkarılması üzerine binlerce Google çalışanı ve akademik araştırma üyesi protesto mektubu imzaladı. Aynı zamanda pek çok çalışan da Google’ın bugüne kadar yarattığı ve desteklediği özgür tartışma ortamlarından uzaklaştığını dile getirdi.
Yüz tanıma teknolojisinin güvenlik amacıyla kullanılması demokratik ülkelerde önemli bir tartışma konusu. Mesela bu NYT haberinde ABD’de bir siyahın yanlış yüz tanıma kararıyla tutuklanmasını ele almıştı.
Bu konuyu daha önce Dünya Gazetesi’nde de yazmıştım: Veriyi alan düdüğü çalar.
📚Haftanın Kitabı: Google ve Facebook’un nasıl tekelleştiğine dair yazılmış en iyi analizlerden biri FT yazarlarından Rana Faroohar’ın Don’t Be Evil kitabı.
Değerli dostum Marietje Schaake Financial Times’daki köşe yazısında büyük teknoloji şirketleri ile egemen devletlerin mücadelesine dair son gelişmeleri değerlendirmişti.
🇰🇷 Güney Kore’den Google’a yönelik yasa
Son 50 yılda az gelişmişlikten gelişmiş ülke statüsüne geçebilen Avrupa dışındaki tek gerçek ülke olan Güney Kore, Google’a karşı kendi geliştiricilerinin hakkını savunmak için çalışmalara başladı. Güney Koreli yetkililer, üçüncü parti ödeme sistemlerinin uygulamalara eklenebilmesi ve bu sayede komisyonların ortadan kalkması için yeni bir yasa hazırlıyor: Telekomünikasyon Ticaret Yasası.
Kore rekabet otoritesi 2016’dan bu yana sürdürdüğü soruşturmayı sonuçlandırdı. Rekabet otoritesi, Google’ın mobil işletim sistemleri ve uygulama pazarlarındaki piyasa hakimiyetini kötüye kullandığı iddiasıyla Google’a 177 milyon dolar para cezası kesildi.
Geçen sene Dünya Gazetesi’nde yayımlanan Asrın Deli Dumrul’u Apple ve Google yazımda aynı konuyu ele almıştım.
Google’dan al haberi
🚀 Haftanın Bonusu:
Avustralya’da Google ve Facebook gibi platformları kullandıkları haber içeriklerine para ödeme zorunluluğu getirecek bir yasa tasarısı parlamentoda görüşüldüğünü bültenimizde söylemiştik. O yasa şu an yürürlükte. Yasaya göre eğer Google ve Facebook haber mecraları ile ücret üzerinde anlaşamazsa, ödenecek ücreti devlet belirleyecek. Avustralya ve Google bu konuda anlaştı, Google 70 farklı haber bülteni ile sözleşme yapıp kendi sitesinde yayımladı.
Bu sorunu 30 Haziran 2020 tarihli “Google ve Facebook internet haberciliğini nasıl devletleştirdi?” yazımda ele almıştım.
Bitirirken…
Sene sonuna yaklaşıyoruz. Haftaya daha önce bahsetmediğimiz yılın kitapları ve yılın diğer ilgi çekici içeriklerini açıklayamaya başlayacağım. Görüşmek üzere.
Ussal Bülten’den bu haftalık bu kadar! Bu bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net