Global İşler+

💰DAO ne?, 📊 en değerli varlık hala toprak mı?, 🛎Google TBMM'de

Dec 01, 2021

No.60

Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenleri inceliyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!

Bu hafta yine yeni öğrendiğimiz ama bundan sonra daha çok duyacağımız bir teknolojiden bahsediyoruz: DAO. Toprak ağalığının daha bitmediğini gösteren bir grafiğimiz var. Daha sonra Google’ın perşembe günkü TBMM ifadesi için bazı sorular hazırladık. Son olarak global işler yazıma bakıp Erhan hocayla bu haftaki teknoloji sohbeti videomuza bakıyoruz. Keyifli okumalar!

DAO ne?

🗞 Haftanın Dosyası:

Geçen hafta, Türkiye’nin sayılı kriptovarlık yatırımcılarından Demirhan Büyüközcü aradı:

👨🏻‍💻 Bir grup DAO kurmuş ve Amerikan anayasasının ilk kopyalarından birini blokzinciri üzerinden toplantığı parayla satın almaya çalışıyormuş.

🤦🏻‍♂️ DAO ne?

👨🏻‍💻 Decentralized Autonomous Organization

Demir’in bahsettiği organizasyonun adı ConstitutionDAO. DAO dediğiniz olay aslında blokzinciri üzerinden birçok akıllı kontratın biraraya getirilmiş hali. Bu akıllı kontratlar sayesinde hem bir iş ile ödemeyi ilişkilendirebiliyorsunuz, hem de daha önemlisi beraber ne yapacağınıza dair karar verme mekanizmaları kurabiliyorsunuz. Bu işleri yaparken de teorik olarak bir merkezi otorite ya da noter gibi güven tesis edici mekanizmaya ihtiyacınız olmuyor.

ConstitutionDAO, Amerikan anayasasının nadir bulunun ilk kopyalarından birini müzayededen satın alıp halka açık biçimde sergilemek için birkaç gün içinde örgütlenip 40 küsur milyon dolar para topladı. Sonuçta müzayedeyi Citadel hedge fonunun sahibi Kenneth Griffin kazandı. Meğer ConstitutionDAO müzayedeci komisyonu ve dokümanın taşıma masraflarını bütçeye dahil etmemiş.

Şimdi paraları sahiplerine iade etmek gerekiyor. Bu işin akıllı kontratlara kolay olmasını bekliyorduk. Ancak ConstitutionDAO’nun üzerine kurulduğu etherium blokzinciri epey işlem masrafı çıkarıyormuş. Parasını tam alamayan katılımcılar öfkeli. Demir “Avax blokzinciri kullanılsa bu kadar masraf çıkmazdı” dedi. Avax’ı da başka bir bültende ele alırız.

DAO bir nevi bizim kooperatifin modernleşmiş hali. DAO’larda dijitalleşme sayesinde kooperatiflerdeki bir üye bir oy sisteminin aksine birçok ilginç oylama sistemi uygulamanız mümkün. Ancak sistemin merkeziyetsiz olması, üyelerin sınırlı bilgiyle hareket ettikleri ve manüple edilebilecekleri gerçeğini değiştirmiyor.

DeFi uygulamaları daha önce de ele aldığımız konulardandı. 37. bültenimizde University of Pennsylvania Wharton School’ın bir raporundan söz etmiştik, ilginizi çekebilir.

A16Z detaylı bir bir DAO ve DeFi okuma listesi hazırlamıştı biz de oradan bazılarını sizler için seçtik üç tane de kendimiz ekledik.

Toprak ağalığı bitmemiş

📊 Haftanın Grafiği:

Dünyadaki toplam net değere bakıyoruz. Maddi olmayan varlıklar toplam net değerin yalnızca yüzde 4'ünü temsil ederken ve dedelerimizin dilinden düşmeyen gayrimenkul zenginliği %68.

Bunun temel sebebi ise, patent vb. maddi olmayan (intangible) değerlerin rekabet ve hızla yenisinin çıkma tehlikesi sebebiyle riskli bir yatırım olarak görülmesi. Bakalım metaverse mi toprak mı kazancak?

Facebook’ta sonra Meclis sıra Google’da

🤯 Dijital Kodamanlar Köşesi:

Geçtiğimiz ay TBMM Dijital Mecralar Komisyonu, Facebook temsilcilerini dinlemişti. Toplantılar sonrası çıkan 92 sayfalık raporunu inceledik. Komisyonumuz etik ilkelerden sosyal medya içerik kaldırma prosedürlerine, dezenformasyon örneklerinden veri yerlileştirme stratejilerine kadar yetkililere birçok soru yönlendirmişti.

Bu hafta perşembe günü de Komisyon ve Google yetkileri arasında benzer bir toplantı gerçekleşecek.

Geçen hafta KRT’de Google’ın etik olmayan davranışlarına ilişkin bir yayına çıkmıştım. Bu bülteni okuyanlar birçok konuya hakim ancak daha detaylı dinlemek isterseniz, buyrun.

Eski bültenlere referansla biraz hatırlayarak ben olsam Google’a şunları sorardım:

Eskiden emperyalist devletler vardı. Şimdi emperyalist şirketler var: Google ve veri çalıntıları. Ücretsiz uygulamalarla verilerimizi her saniye depoluyorsunuz, Daha önce hem şirket içi hem de dışarıdan veri çalıntıları oldu. Peki bu verileri korumak için ne tür önlemler alınıyor?
Google 2018’de başka yayıncıların haber içeriklerinden 4,7 milyar dolar kazandı. Fransa ve Avustralya'da bunu önlemek için regülasyon çıktı ancak ülkemizde bağımsız medya Google'ın altında eziliyor. Haber alma özgürlüğü açısından dışarıya liberal bir tavır gösterirken neden bağımsız medyayı engelleniyor?
Haksız işten çıkarmalar yapıyor, etik komisyonundaki raporları saklıyor. Etik çok ön plandaymış gibi demeçler verilip sürekli komisyon açıklamaları yapılıyor, ancak birileri konuşunca işten çıkarılıyor. Bu raporlar sonrasında iç işleyişinizde ne değişiyor?

Bakalım Komisyon’da bu konulardan hangileri üzerine sorular yöneltilecek ve Google yetkilileri ne cevap verecek?

Peki sizler Google yetkililerine ne sormak isterdiniz?
Leave a comment

Dubai bölgesel merkez olurken İstanbul neden olamadı?

📝 “Global İşler”:

2010'larda global şirketler Doğu Avrupa, Ortadoğu, Orta Asya ve belki de Afrika bölge merkezlerini İstanbul'a açacak diyorduk. Bırak yeni bölgesel merkezleri birçok şirket buradaki merkezini Dubai’ye taşıdı. Acaba neden? Geçen hafta Dünya Gazetesi’nde yazdım.

Gizemli Çin dünyası

📹 Haftanın Videosu:

Erhan Hoca’yla yeni bir programa başladık. Her hafta Teknoloji Sohbetleri ismiyle, bültenimizde de ele aldığımız konular üzerine konuşmayı planlıyoruz. Uzun zamandır Çin güncellemelerini yazmamıştık, bu hafta dünyanın en büyük ekonomisi Çin’i konuştuk. İlginç ne var? Ne yenilikler oluyor? Teknoloji regülasyonları ne durumda?