No.55
Bu hafta ABD’de Biden yönetiminde dijital dünyaya ilişkin regülatör kurumlara atanması söz konusu iki ismin daha önce yayımladığı makaleleri ele alıyoruz. Bu makaleler gelişmiş dünyada teknoloji işlerinin regülasyonunun nereye gittiğine dair ipuçları veriyor. Bülteni bitirince ABD’ye komünizm mi geliyor da diyebilirsiniz. Keyifli okumalar!
Eğer bültenimizi Aposto üzerinden takip ediyorsanız, bu size ulaşan son postamız. Aposto bülten hizmetine ilk başladığında biz de ilk yayıncı olarak destek olmuştuk. Aradan geçen aylarda Aposto büyüdü ve bugün birçok başka bültene ev sahipliği yapıyor. Aposto’ya ülkemizdeki medya ekosisteminde önemli bir boşluğu doldurduğu yolculuğunda başarılar diliyoruz.
Bundan sonra Global İşler+’ı sadece Substack üzerinden takip edebileceksiniz. Substack’ten abone değilseniz aşağıdaki tuşa tıklayın!
Teknoloji okuryazarlığı
📹 Haftanın videosu:
Geçen hafta değerli Erhan Erkut hocamın Yetgen derslerinde ile teknolojideki son gelişmeler, dijital regülasyonlar, yapay zekanın merkezileştirici etkisi, devlet aleyhine şirketlerin güç kazanmasının uluslararası etkisi gibi dijital dünyaya dair birçok konuyu ele aldık. Hocayla sohbetimiz 7:20-36:40 dk’lar arasında.
Teknoloji yasalardan daha hızlı ilerliyor
🔖 Haftanın makalesi:
Teknoloji hayatımıza dahil oldukça akla gelen ilk soru nasıl regüle edileceği oluyor. Bültende sürekli ABD ve Çin teknoloji politikalarını, yeni regülasyonları ve mahkeme kararlarını paylaşıyoruz. Peki dijital pazarları, sosyal medyayı, yapay zekayı düzenlerken odağımızı iyi seçiyor muyuz?
Daha önce işlerine bültenimizde fazlasıyla yer verdiğimiz ABD FTC başkanı değerli dostum Lina Khan’ın ekibine yeni bir isim katıldı: Olivier Sylvain. Sylvain’ın 2019’da yazdığı Recovering Tech’s Humanity makalesi, hem gündemde olan sosyal medya yasasını tekrar değerlendirirken hem de genel olarak teknoloji regülasyonlarını düşünürken farklı bir bakış sunuyor.
Şu an bu platformlar demokrasinin son kalesi gibi muamele görüyor, politika yapıcılar ise içerik kaldırma yetkisi için şirketlere tam yetki vermek üzerine yoğunlaşıyor. ABD’de platformların içeriklerden sorumlu tutulmasını engelleyen Section 230 üzerinden “içerik kaldırma” ve “ifade özgürlüğü” tartışması yapan Sylvain en başta dijital kodamanlara devletmiş muamelesi yapılmasının yanlış bir algı olduğunu belirtiyor.
Bu sebeple teknoloji düzenlemeleri yaparken dijital kodamanların maddi hedefleri ve bu hedeflere hizmet etmek için kullanmayı seçtikleri tasarımlar üzerinde düşünmek bunları takip etmek ve onları olmadıkları bir otorite haline getirmemek gerekiyor.
Google ve Facebook’un sömürgesi mi olacağız?
📝 “Global İşler”:
Bu şu anda sadece Türkiye’nin değil teknolojik gelişmelere ayak uydurmaya çalışan her hükümetin öncelikli meselesi. Dijital pazarları düzenlerken odağımız Google ve Facebook olmalı. Zaten rekabete açık yerel işlerle vakit kaybetmemeliyiz. Bu hafta Dünya Gazetesi’nde yazdım.
🤯 Dijital Kodamanlar Köşesi:
Dünya Gazetesinde yazdığım gibi 1 milyar kullanıcıya ulaşarak Craiglist’i geçen Facebook Marketplace, Dingonun Ahırı haline gelmiş durumda. Şirket içi belgelere, röportajlara ve yasa uygulama kayıtlarına dayanan bir ProPublica soruşturması, bu güvencelerin alıcıları ve satıcıları aldatmaca listelerinden, sahte hesaplardan ve şiddet içeren suçlardan nasıl koruyamadığını ortaya koyuyor.


Halkın merkez bankası
🎉Haftanın bonusu:
Biden'ın, ABD'nin BDDK'sı, Office of the Comptroller of the Currency'nin başına getirmeyi düşündüğü Saule Omarova'nın 2020 yılında yazdığı makalesiyle devam edelim. Geçen hafta merkez bankası dijital parası (MBDP) yayıldığından bankalara ne olacağını tartışan IMF notuna yer vermiştik. The People’s Ledger: How to Democratize Money and Finance the Economy makalesi MBDP ile tüm banka hesaplarının merkez bankalarına geçirilmesini ve mevduat bankacılığına son verilmesini öneriyor. Böylece merkez bankasının istediği an doğrudan mevduat faizlerini değiştirmesi, isteyince vatandaşların hesaplarına para yatırıp doğrudan destek vermesi mümkün olacak. Yani para ve maliyet politikasındaki tüm sürtünmeler ortadan kalkacak.
Evet yanlış duymadınız, ABD'nin yeni bankacılık düzenleme kurumu başkan adayı bildiğimiz anlamda bankacılığın sona ermesinden yana. Zira daha önce de 36. bültenimizde tartıştığımız gibi mevduat bankacılığının varolma nedeni temelde herkesin merkez bankasında hesap açmasının analog dünyada mümkün olmamasıydı. Dijitalleşme sayesinde aracıya gerek yok. Eğer ödeme arayüzleri için aracı lazımsa bunu zaten bankalardan daha iyi yapan fintekler var. Peki tüm mevduat merkez bankasında toplanırsa, kredileri kim verecek? Zurnanın zırt dediği yer burası. Bu konuyu Cuma günkü Dünya Gazetesi yazımda tartışmaya devam edeceğim.
Bitirirken…
Malumunuz Global İşler+ bülteni ücretsiz. Öyle de kalacak.
Ancak eğer bültenleri beğeniyorsanız bu hafta sizden bir ricam var.
Benim de kendi işimi kurmama, dolayısıyla bu bültenine çıkmasına önayak olan, Türkiye’nin önde gelen fintek şirketi İyzico’nun kurucusu, bu yıl kaybettiğimiz Tahsin Isın’ın anısına bir burs fonu kuruldu. Türk Eğitim Vakfı’nın işlettiği fon mühendislik okuyan kız öğrencilere destek olacak. Hayırlı bir iş yapmak isterseniz burs fonuna bağış yapabilirsiniz.
Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
❗️Telegram: Global İşler
🔗Web: ussal.net