Global İşler+
🤖Yapay zekâ ve dijital kodamanlar, 🎯Fabrika işler ölüyor mu?
No.52
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz.
Bu sayıda dijital kodamanların yapay zekâ teknolojisindeki kuralları nasıl koyduğuna odaklanıyoruz. Sizler için güncel haberleri içeren bir yapay zekâ dosyası hazırladık. Sonra da dijital işlerle sanayi işlerini mukayese edeceğiz. Fabrika işleri ölüyor mu? Keyifli okumalar!
Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Veriyi alan düdüğü çalar
📝 “Global İşler”:
Yapay zekâ önümüzdeki on yılları şekillendiren teknoloji olacaksa, düdüğü Google ve diğer dijital kodamanlar çalacak gibi görünüyor. Eskiden emperyalist devletler vardı. Şimdi emperyalist şirketler var.
Yapay zekâ bu teknolojiyi geliştiren şirketlerin menfaatlerine göre mi şekillenecek yoksa bizim gibi gelişen ülkelerin de sesi duyulacak mı?
Bugün siyahilerin veya kadınların karşısına çıkan sorunlar yakında Türklerin de karşısına çıkmayacak mı?
Bu hafta New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nu izlerken, gelecekte daha adil bir dünya mümkün olsun diye önce Google ile mücadele etmemiz gerektiğini düşündüm.
Neden mi? Bu hafta Dünya Gazetesi’nde yazdım: Veriyi alan düdüğü çalar.
Yapay zekâ gelişmeleri
🔗 Haftanın Dijital Kodamanlar Köşesi:
🤖 Dijital kodamanlara ilişkin yayımlanan son raporlar, yapay zekâ ve algoritmik ürünlerinin olumsuz etkileriyle boğuşurken yaşadıkları iç savaşları açığa çıkarıyor:
Facebook’un kurum içi raporlarına ulaşan Wall Street Journal, Instagram uygulamasının yapay zekâ algoritmalarının, başta ergenlik çağındaki kızlar olmak üzere, gençler üzerindeki zararları etkilerini gösterdi
İntiharı düşünen gençler arasında İngiliz kullanıcıların yüzde 13'ü, Amerikalı kullanıcıların ise yüzde 6'sı, sorunu Instagram’a bağlıyor.
Ayrıca, ergenlik çağındaki kızların yüzde 32'si, bedenleri konusunda kendilerini kötü hissettiklerinde Instagram’ın durumu daha kötü hale getirdiğini söylüyor. Daha önce Dünya Gazetesi’ndeki yazımda Instagram’ın gençler üzerindeki depresyon, uyku problemi, anksiyete üzerindeki etkisini ele almıştım.
Google, Microsoft ve IBM’in etik kurulları yapay zekâ teknolojili yeni ürünlerinin potansiyel etkileri konusunda itirazlarını dile getirdi. Bu itiraz büyük projeleri önemli ölçüde değiştirdi veya tamamen durdurdu. Her zaman itirazlara uyulmuyor hatta bazen görevini yaptığı için çalışanların etik kuruldan kovulmalar bile gerçekleşebiliyor. Daha önce 14. bültenimizde Timrut Gebru’nun hikayesini ele almıştık.
Bu köşe yazısını okumanızı öneririm: DeepMind tells Google it has no idea how to make AI less toxic
Twitter’dan yapay zekâ hatalarına karşı yazılımcılara ödül: 7.000 ABD doları. Twitter just led the first-ever "bug bounty" for AI bias
🇮🇱 İsrail'in İranlı Nükleer Bilimciyi Öldürmek için Yapay Zekâ Donanımlı, Uzaktan Kumandalı Bir Silah Kullandığı Bildirildi: Geçtiğimiz hafta sonu yayımlanan bir New York Times haberine göre, İsrail istihbarat ajanları geçtiğimiz Kasım ayında İran'ın önde gelen nükleer bilimcisi Mohsen Fakhrizadeh'i öldürmek için uzaktan kumandalı, yapay zeka özellikli bir makineli tüfek kullandı. Gözlemciler, şu anda onaylanmış yapay zekâ destekli sistemin etkilerinin önemli olabileceğini söylüyor: suikastçiler kendilerini tehlikeye atmadan hedefleri öldürebildikleri için, bu tür saldırıların gerçekleştirilmesi çok daha kolay ve dolayısıyla daha sık hale gelebilir.
Zafer Bayramı’na özel bültenimizde değerli dostum EDAM Genel Direktörü Dr. Can Kasapoğlu Harp ve Yapay Zekâ üzerine 4 adımlı liste hazırlamıştı. Mutlaka inceleyiniz!
Daha fazlası için: AI Weapons Are the Third Revolution in Warfare | If a killer robot were used, would we know?
🇬🇧 İngiltere’den Güncel Strateji: İngiltere güncellediği Ulusal Yapay Zeka Stratejisi'ni geçen hafta duyurdu. Stratejide İngiltere'nin 10 yıllık yapay zekâ gelecek planlamasında dijital düzenlemeler üzerinden yoğunlaştıracağını görüyoruz.
Kişisel verilerin işlenmesi ve aktarımı,
Dijital içeriklerin sorumluluğu ve doğrulanması,
Algoritma şeffaflığı ve kullanımı alt başlıkları da dikkat çekiyor.
ABD’nin NSCAI raporu ile karşılaştırıldığında politika ve finansman önerileri açısından eksik gibi görünse de İngiltere strateji belgesinde bilgi işlem ihtiyaçlarını gözden geçirmek, ülkeye yapay zekâ yeteneklerini çekmek için vize kurallarını değiştirmek ve “Savunma Yapay Zekâ Stratejisi" yayımlamak gibi somut hedefler ortaya koyması dikkat çekiyor.
İngiltere geçen sene de Ulusal Veri Stratejisini yayımlamıştı. UK National Data Strategy
Deloitte’in Investing in Trustworthy AI raporu ve bu rapora dair kritikleri de içeren How Public Policy Can Enable Trustworthy AI, The Wall Street Journal yazısı da tamamlayıcı.
Bu haftaki yazımdan sonra Bahçeşehir Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Emin Köksal, Daron Acemoğlu’nun yapay zekâ çalışmasını önermişti, inceleyebilirsiniz: Harms of AI
Fabrika işleri ölüyor mu?
🤯 Haftanın görseli:
Gençlerin Ramazan pidesi için değil, kurye olmak için girdikleri sıra fotoğraflarını sosyal medyada görmüşsünüzdür. Üstelik bu kuyruktan eliniz boş dönme ihtimali yok. Şu an işgücü piyasasında en çok aranan elemanlar kuryeler. Bu konuya bir sene önce Dünya Gazetesi yazımda dikkat çekmiştim.
Bloomberg’de yayınlanan bu grafik ABD işgücü piyasasında dijital işlerin nasıl sanayi işlerinden daha cazip hale geldiğini gösteriyor.
Sanayi işlerinde küresel rekabet ücretleri aşağı çekerken, dijital işlerde piyasaların büyük ölçüde yerel olması ücretlerin de yükselmesini sağlıyor. Üstelik artık genç işgücünün talebi şehir merkezinde, esnek, keyifli işler. Vardiya usulü fabrika işleri gençlerin ilgisini çekmiyor. Sanayicilerimizin nitelikli işgücü erişimi gittikçe zorlaşacak gibi.
Bitirirken
Siyasi gündem bu Cuma açılacak parlamento ile ısınacak. Bir yandan da ev bulamayan öğrencilerin barınma problemi gündemde. Her ikisi de teknoloji, toplum ve politika gündemimizle kesişen konular. Haftaya görüşmek üzere!
Sosyal medya kanunu . ABD’nin TRT’si National Public Radio’ya yaptığım değerlendirmede illa bir düzenleme yapılacaksa yakındaki seçimlerde sosyal medya ilanlarının düzenlenmesi gerektiğini söyledim.
Bu Cuma Dünya Gazetesi’nde “Ev fiyatları / kiraları neden artıyor?” yazısı geliyor.
Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
❗️Telegram: Global İşler
🔗Web: ussal.net