Global İşler+ 2024/30
Global İşler+ 2024/30
🌱 İklim Teknolojilerinde Son Durum, 🇨🇳 Çin'in Elektrikli Araç Sektöründe Yükselişi, 🇹🇷 Türkiye Tech Visa
No.177 — 2024/30
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum. Esas işim olan Ussal Danışmanlık isimli danışmanlık şirketimde, irili ufaklı teknoloji şirketlerine kamu ile ilişkiler konusunda hizmet veriyorum.
Son iki haftada aramıza katılan 12 okurumuza hoşgeldiniz diyoruz!
Geçen hafta bültene başlarken Londra’da olduğumu söylemiştim. Oxford yakınlarındaki Harwell Kampüsü’nde iklim teknolojileriyle ilgili The Heat etkinliğine katıldım. Etkinliği, değerli dostum, Wired dergisinin eski İngiltere editörü David Rowan organize etmişti.
Tartışmalardan aklımda kalan birkaç nokta oldu. Söz verdiğim gibi bunları sizlerle de paylaşmak isterim:
Dünyada iklim raporlamasına harcanan bütçe, iklim teknolojilerine harcanan bütçeden %46 nispetinde daha fazlaymış.
Yani sürdürülebilirlik işinin çoğu laf ebeliği. Şaşırdık mı?
İklim teknolojileri, yatırımcılar için en büyük meselelerden biri. Fakat amacı meşhur olmak olan girişimcilerle amacı para kazanmak olan girişimcileri birbirinden ayırt etmek gerek.
Hoş bu durum başka teknolojiler için de geçerli bir mesele. Ama iklim alanında laf ebeliği çok olunca mesele daha da derinleşiyor 😅
Her şeye rağmen iklim teknolojileri alanında para kazanmak için fırsat çok.
Yenilenebilir enerjiye olan ilginin nedeni çevreye duyarlılık değil. Artık bu teknolojilerin net bir şekilde fosil yakıtlardan daha ucuz olması. Fiyatlar düştükçe ilgi daha da artacak. Aşağıdaki Çin ile ilgili köşe yazımı bir de bu gözlükle okuyabilirsiniz.
Maalesef iklim teknolojileri Türkiye’de hak ettiği ilgili görmüyor. Geçen ay köşe yazımda bahsettiğim Dünya Bankası’nın orta gelir tuzağı konulu raporundaki ana temalardan biri de iklim değişikliğiyle baş etmek için “yaratıcı yıkım”ın önemiydi.
Yani gaz, elektrik, su gibi geleneksel enerji kaynakları üzerinden faaliyetlerini devam ettiren şirketlerin veya imalat sanayii aktörleri yerine yeni iş modelleri getiren çevre odaklı şirketlerin geçmesi gerekiyor. Zira düşen maliyetlerle beraber artık bu alandan da para kazanmak mümkün!
Oysa bu eski şirketlerin çoğu ya kamuya ait ya da kamuyla yakın ilişkileri olan şirketler.
Kasım ayında Bakü’de düzenlenecek COP29 Zirvesi’ne doğru bu konuda yazmaya devam edeceğim.
Otomotiv sektörünü Çin çarpacak mı?
🖊 Global İşler Köşesi
Avrupa’da en çok ARGE harcaması yapan şirketler Volkswagen ve Daimler (Mercedes). Çin’in otomobil sektöründeki hızlı yükselişi nedeniyle, şu an rekabet gücü en çok tehlikede olan şirketler de bunlar.
2020 yılında Avrupa’ya Çin’den ithal edilen elektrikli araçların değeri $1.6 milyarken 2023 yılından bu rakam $11.5 milyara yükselmiş.
Burada aslan payı ise BYD ve Geely gibi Çinli markalara ait.
Düşünün, 10 yıl önce Çin arabasına binmek kimin aklına gelirdi? Şimdilerde ise her köşeyi döndüğümüzde mutlaka Çin’de üretilmiş bir otomobille karşılaşıyoruz.
Çin’in bu başarısının ardındaki sır, otomobil sektöründe içten yanmalı motorlar yerini elektrikli araç teknolojiisini bırakırken bu dönüşümü erkenden görebilmesi.
Pekin, yapay zekâ, yarı iletkenler, yenilenebilir enerji ve sağlık teknolojileri gibi elektrikli araç teknolojisini de stratejik kalkınma sektörleri arasında belirlemiş.
Elektrikli araçlar için tasarladığı cazip teşvik modelleri sayesinde ise hem Çin’deki otomobil teknolojisini yukarılara taşımış hem de Çin’i bu sektörde dünyanın bir numaralı ihracatçısı konumuna taşımış.
Bunu yaparken de otomobilden batarya teknolojisine oradan da veri yönetimine kadar etkili oldukça rekabetçi bir ekosistem kurmayı başarmış.
Bugün artık sadece kendi pazarı için değil küresel pazarı domine eden bir Çin sanayiisi söz konusu. Bunun nedenlerinden biri de bu teşvikler ve sübvansiyonlar sonucunda ülkedeki kapasite artışı artık yıllık küresel tüketimin dahi önüne geçmesi.
Goldman Sachs tarafından geçen ay yayımlanan bir çalışmaya göre elektrikli araçlarda Çin’in üretim kapasitesi, Çin pazarının %200’ü iken küresel pazarın %120’sine denk geliyor.
Çin’deki teşvik modellerini, Batı’da ve Türkiye’de Çin’in elektrikli araç teknolojisindeki yükselişinin yansımalarını ve daha fazlasını bu hafta Ekonomi Gazetesi’ndeki köşemde detaylarını bulabilirsiniz.
Avrupa Birliği’ni öldüren regülasyonlara uyum sağlamalı mıyız?, 20 Eylül 2024
Dünyada yalnız olmadığımız alanlardan biri “orta gelir tuzağı, 9 Ağustos 2024
Martin Wolf, How to make EU industrial policy work, 25 Eylül 2024
CSIS, Red Ink Estimating Chinese Industrial Policy Spending, Mayıs 2022
Rhodium Group, Ain’t No Duty High Enough, Nisan 2024
😁 Haftanın Memesi
Teknoloji sektöründe insan kaynağını daha kolay yönetmek için Türkiye, Tech Visa programını başlattı
🤔 Fikri Takip
Geçtiğimiz hafta Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faith Kacır, Türkiye Tech Visa programını kamuoyuna açıkladı. Bu program sayesinde Türkiye’de teknoloji ekosisteminin ileriye taşınması için gerekli olan insan kaynağının, yurtdışından, daha kolay istihdam edilmesi hedefleniyor.
Böylelikle inovasyon alanında ve startap sektöründe yakın zamanda ilan edilen HAMLE programı çerçevesinde daha iyi bir performans amaçlanıyor.
Tech Visa programının sağladığı bazı avantajlar şöyle:
3 yıllık özel çalışma izni
Aileler için basitleştirilmiş ikamet izni süreçleri
Gelir vergisi ve kurumlar vergisi muafiyetleri
Teknoparklar ve kuluçka merkezlerinde ofis fırsatları
Girişim sermayesi yatırımları ve proje finansmanı destekleri
Maalesef, Türkiye Tech Visa programı, iç kamuoyundan bir çok tepki ile karşılaştı. Aslında gördüğüm kadarıyla program mevcut başka programların iyi bir paketi. Yabancılara sağlanan öyle çok özel bir avantaj yok.
Öte yandan, memlekette yabancıların iş kurması veya bir işte çalışması gerçekten çok bürokratik ve karmaşık bir süreç.
Bu zorlukların hafifletilmesini olumlu buluyorum. Anlaşılan bir iletişim kazası oldu.
Gelin, bizden önce kimler benzer vize kolaylığı programlarını devreye almış bakalım:
Bitirirken…
📣Değerli Ankaralı okurlarımız,
1 Ekim 2024, Salı günü 14:00'da Tekmer’in ev sahipliğinde ve Startups.Watch’un geleneksel organizasyonunda hem son üç ayın yatırım verilerini dinleyeceğiz hem de Türkiye’de regülasyonları ve girişim ekosisteminin dertlerini konuşacağız.
Ana başlıklar: TürkiyeTech Visa, girişim sermayesinde son kamu destekleri, savunma teknolojileri ve oyun teknolojileri.
Etkinliğe katılmak isteyenler için tam program ve katılım formu burada. Ankara’da görüşmek üzere!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz