Global İşler+ 2024/22
🇹🇷 Küresel Girişimcilik Ağları & Türkiye, 🗞️ Dijital Habercilik Nereye?, 🌍G7 Zirvesinde Papa ve Yapay Zekâ, 🇮🇳 Hindistan Parlamento Seçimleri
No.169 — 2024/22
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum. Esas işim olan Ussal Danışmanlık isimli danışmanlık şirketimde, irili ufaklı teknoloji şirketlerine kamu ile ilişkiler konusunda hizmet veriyorum.
Son üç haftada aramıza katılan 42 takipçimize hoşgeldiniz diyoruz!
Bu bültendeki ana başlığımız Reuters’in yeni dijital habercilik raporu ve dünyada dijital habercilik trendleri olacak. Ayrıca iki köşe yazımda da Hindistan’a değiniyoruz. Birinde diaspora girişimcileri nasıl ülkenin işine yarar diye bakarken ikincisinde ise ülkedeki genel seçimler sonrasında Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin politikalarını inceleyeceğiz. Ayrıca Papa Francis’e dair haberler ve Bulut Arukel ile fintek podcastim var. Keyifli okumalar!
Türkiye’de yapılan yapay zekâ ile İspanya’da ev satılır mı?
🖊 Global İşler Köşesi - 1
Sifted tarafından bu ay “Greeking Out 2.0” başlıklı bir rapor yayımladı. Rapora göre Yunanistan’da hızla büyüyen 23 teknoloji şirketinin sadece 6’sının merkezi bu ülkedeyken geri kalan 17 şirketin merkezleri ABD, İngiltere, Fransa ve Güney Kıbrıs’taymış.
Demek ki, teknoloji çağında şirketlerin mekânla ve ulus devletlerle bağlantısı zayıflamış durumda. Ben de bu hafta Ekonomi gazetesindeki köşemde küresel girişimcilik ve işlerini yurtdışına taşıyan girişimcilerimizi yazdım. Zira bu durumun Türkiye’nin izlemesi gereken politikalar açısından bazı somut sonuçları var:
Alınan regülasyon tedbirleri küreselleşen dünyada anlamsız hale gelebilir ve işlem maliyetlerini artırmaktan başka bir işe hizmet etmeyebilir. Nihayetinde bu işten yereldeki girişimcimiz zararlı çıkar.
Örneğin, SPK’nın Türkiye’de kurulu girişim sermayesi yatırım fonlarına yönelik Türkiye’de yatırım yapma kısıtı bu açıdan incelenebilir.
Dış ekonomik ilişkiler alanındaki stratejimizi, teknoloji ekseninde yeniden kurgulamamız gerekmekte.
Bunun için de geleneksel kalıplarla düşünmek yerine standart dışı düşünmeyi gerektiren teknoloji işlerinde insani ilişki ağlarına daha fazla önem vermemiz gerekiyor.
Dünyada insani ilişki ağlarını geliştirmek için kurulan ve oldukça iyi işler çıkaran kurumlar var. Bu yapılar, tecrübe paylaşımı ve zorlukların aşılması adına iyi bir mentorluk müessesi, finansmana erişimde kolaylık ve oldukça önemli bir husus olan network tesisi konusunda önemli roller oynuyor.
Özellikle ülkemizin yurtdışında sahip olduğu diaspora avantajını düşündüğümüzde tüm bu kapasitemizi daha etkin nasıl kullanabileceğimiz konusunda daha fazla kafa yorabiliriz. Bu konuda özellikle Endeavor ve Akbank’ın hazırladığı “Uluslararası Ağları Etkinleştirme: Türk Girişimcilik Ekosistemini Güçlendirme Raporu”na göz atmanızı tavsiye ederim.
Ussal Şahbaz, Microsoft, MasterCard ve Adobe CEO’su Hindistan’da devlet lisesinden mezun, 19 Ağustos 2020.
Dünyadaki teknoloji alanında iyi çalışan örneklerden biri, 60 farklı ülkeden 12000’in üzerinde Hintli girişimciyi bir araya getiren The Indus Entrepreneurs.
Reuters Institute: En çok İskandinav ülkeleri habere para verirken habercilikte kısa video dönemi tekrar yükselişte
📊Haftanın Raporu
Oxford Universitesi bünyesinde bulunan Reuters Institute for the Study of Journalism (RISJ) 2024 yılı dijital habercilik raporunu yayımladı. Raporun bazı ilginç bulguları şöyle:
Habere güven konusunda genel eğilim geçen sene ile aynı. Katılımcıların %40’ı haberleri güvenilir buluyor. 2024 yılında bu oran ülke bazında Yunanistan’da ve Macaristan’da %23’ler seviyesindeyken Türkiye’de ise %35.
Haber kaynaklarına ücretli abonelikte kısmi bir artış söz konusu. RISJ’in 20 ülkede yaptığı ankete göre katılımcıların %17’si en az bir haber kaynağına ödeme yaptığını belirtmiş. En fazla habere para veren ülkeler ise %40 ve %31 oranlarıyla Norveç ve İsveç.
Ama genel eğilim habere ücret ödememe yönünde. Zaten 47 ülkede yapılan daha büyük çalışmanın aksine ücret konusu sadece daha üst gelir grubunda yer alan 20 ülkeye sorulmuş.
Türkiye’de bu soru hiç sorulmamış. Zaten ülkemizde de habere para ödeme konusu çok da tercih edilen bir şey değil.
Rapora göre habere erişim konusundaki ilgisizlik ve gereğinden fazla kaynak olması bu tercihleri etkileyen iki neden.
İlginç bir diğer bulgu ise kısa haber videolarının yükselişi. Ama bu haber videoları daha çok Youtube gibi platformlar üzerinden izleniyor. Yayımcıların kısa videolar sayesinde kendi websitelerinde internet trafiğinden aldığı pay ise %22 ile sınırlı.
Nic Nieman kısa haber videolarının önümüzdeki dönemde ağırlığının daha fazla artabileceği görüşünde. Ama raporun yazarları kısa video için yatırım yapan yayıncılardan çok asıl trafiğin Youtube gibi platformlar üzerinden olmasının önemli bir sorun olduğunu düşünüyor.
Zira geleneksel haber kaynakları, yatırım yaptıkları içerikler sayesinde aynı zamanda sadık bir takipçi kitlesi de oluşturmak istiyor. Eğer bu yatırımın dönüşünü başkası alıyorsa bu durumda bu konudaki eğilimler de ona göre şekilleniyor.

Peki, Türkiye’de durum nasıl?
Yazılı medyanın payı giderek düşmeye devam ediyor. Öte yandan ülkemizde çevrimiçi habere erişimin %83’ü cep telefonu üzerinden yapılıyor.
RISJ’in anketine katılanların %44’ü haberleri sosyal medya platformları üzerinden paylaştığını söylerken en popüler üç platform Youtube, Instagram ve WhatsApp.
2022 yılındaki RISJ raporunu da bültenimizde ele almış ve özellikle internet ile beraber yeni dönemde gazeteciliğin finansman sorunlarına dikkat çekmiştik.
Eğer rapor hakkında daha detaylı bir değerlendirmeyi merak ediyorsanız Ahmet A. Sabancı’nın bu haftaki bültenine göz atmanızı tavsiye ederim.
G7 zirvesi: Yapay zekâ ve Papa
🗞️ Haftanın Haberi
Bu sene İtalya’nın dönem başkanlığını yaptığı G7 Zirvesi, 13-15 Haziran tarihleri arasında Apulia bölgesindeki ultra lüks Borgo Egnazia tatil köyünde düzenlendi.
Zirve’nin sürpriz konuğu ise Papa Francis’ti. Zirvede yapay zekâ etiği üzerine görüşlerini paylaşan Papa, “güçlü teknolojilerin, insan ilişkileri algoritmalara indirgeme riski taşıdığını” söyledi.
Papa, geçen yıl yapay zekâ kullanılarak üretilen viral “Şişme Montlu Papa” görseli ile gündeme gelmişti.
Bulut Arukel ile "birden fazla fintek girişimi nasıl kurulur?"
🎤 Global İşler Podcast
Bu bölümde Figopara kurucu ortağı Bulut Arukel ile fintek sektörünü ve sektör üzerinde yapay zekânın etkilerini konuşuyoruz:
Yapay zekâ banka müdürünün yerini alabilir mi?
Girişimcilikte ego yönetimi nasıl yapılmalı?
Yeni nesil çalışanlar yapay zekâ ile baş edebilecek mi?
Hindistan seçim sonuçları tanıdık mı?
🖊 Global İşler Köşesi - 2
Hindistan’da 900 milyon seçmen var. Oy verme 6 hafta, oyların sayılması 4 gün sürüyor.
4 Haziran’da oy sayma işlemleri bitip, sonuçlar açıklanınca gördük ki, kazanacağına kesin gözüyle bakılan iktidardaki Bharatiya Janata Partisi (BJP), parlamentoda çoğunluğu sağlayamamış. Yine de ittifaklar sayesinde Başbakan Narendra Modi iktidarını korumaya devam edecek.
BJP’nin 10 yıllık iktidar öyküsü ve “dünyanın en kalabalık demokrasisi”ndeki seçimden alınacak dersler hepimiz için önemli.
Hindistan ekonomisi Modi döneminde büyümeye devam etse de bunu tabana tam olarak yaymayı başaramadı.
Peki, babası sokaklarda çay satan biri olarak halkın arasından gelerek müesses nizama meydan okuyan Narendra Modi’nin politikaları nerede aksadı? Hindistan’daki seçim sonuçları ile Türkiye’deki 2015 Haziran seçim sonuçları mukayese edilebilir mi?
Eğer yukarıdaki soruların cevaplarını merak ediyorsanız 14 Haziran’da yayımlanan “Hindistan seçim sonuçları tanıdık mı?” başlıklı yazıma bir göz atabilirsiniz.
Hindistan ekonomisinin seçimlerin ardından genel görümüne dair iyi bir yazı: Marco Annunziata, India's Next Challenge, 8 Haziran 2024.
2024 yılı, dünyada seçimler yılı. Bir başka önemli seçim olan Güney Afrika’daki genel seçimleri de 7 Haziran’da köşemde tartışmıştım.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz