Global İşler+ 2024/10
💰 KVKK Reformu & Yabancı Yatırımlar, 🇪🇺 Avrupa'nın Savunma Sanayii Stratejisi, 🏭Sanayizileşme Çağında İşgücü Piyasaları, 🤖 Webrazzi konuşmam
No.158 — 2024/10
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum. Esas işim olan Ussal Danışmanlık isimli danışmanlık şirketimde, irili ufaklı teknoloji şirketlerine kamu ile ilişkiler konusunda hizmet veriyorum.
Son bir haftada aramıza katılan 53 takipçimize hoşgeldiniz diyoruz!
Bugün 8 Mart Dünya Kadınlar Günü. Böyle güzel bir günde bültenimizin okurlarının sadece %20’sinin kadınlardan oluştuğunu göz önünde bulundurarak daha fazla kadın okuyucuya ulaşabilmemiz için bu sayımızı ilgilenebilecek bir kadın tanıdığınız ile paylaşır mısınız?
KVKK reformu o kadar yabancı sermaye çekmez!
🖊 Global İşler Köşesi
31 Mart’ta gerçekleşecek olan mahalli seçimler öncesinde çalışmalarına ara vermeden önce TBMM 8. Yargı Paketi ile ilgili yasama sürecini geçtiğimiz hafta tamamladı. Paketteki önemli değişikliklerden biri de uzun zamandır beklenen Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda (KVKK) yapılan düzenlemelerdi.
Yapılan değişiklikler sonrasında hızını alamayıp ülkemize “25 milyar dolar yatırım” alacağımızı ilan edenler oldu.
Bana göre bunlar oldukça abartı rakamlar. Ama pek tabii, bu değişiklikler, veri merkezlerinin Türkiye’ye yatırım yapmasının önünü açacak ve daha fazla yatırım çekmemizi sağlayacaktır.
Peki, bu konuda Avrupa Birliği ile daha fazla uyum sağlamalı mıyız? Bence hayır! Nedenini bugün Ekonomi Gazetesi’ndeki köşe yazımda detaylı bir şekilde tartıştım.
Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu’nun (YÖİKK) 1 Mart’ta açıkladığı 2024 Eylem Planı’na göre Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) ile uyum konusunda Türkiye’de yeni düzenlemelerin yapılması öngörülüyor.
YASED, Kişisel Veri Yerelleştirme Uygulamalarının Ekonomik Etki Analizi Raporu.
Avrupa’nın yeni savunma sanayii stratejisi
🗞️ Haftanın Haberi
5 Mart tarihinde AB Komisyonu Avrupa Savunma Sanayii Stratejisi’ni (European Defense Industry Strategy - EDIS) kamuoyuyla paylaştı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası güvenlik konusunda daha etkin adımlar atmaya çalışan Avrupalı ülkeler, önümüzdeki dönemde daha fazla savunma harcamaları yapmaya hazırlanıyor.
Her ne kadar bu harcamalar, üye devletlerin kendi bütçelerinden ayırdıkları paralarla yapılacak olsa da Brüksel’in çizdiği çerçeve bir perspektif ortaya koyması ve ülkeler arası eşgüdümü teşvik etmesi açısından önemli.
EDIS ile Avrupa savunma sanayiinin hazır hale getirilmesi (readiness) ve rekabet gücünün (competitiveness) artırılması hedefleniyor.
Bunun için de daha çok, daha iyi, daha Avrupalı ve beraber yatırım yapılacak.
Ayrıca Avrupa silahlanma programı ile AB içinde satın alma süreçleri uyumlu hale getirilecek ve ortak satın alım yapan ülkeler vergi muafiyetlerinden yararlanacak.
Tüm bu hedeflere ulaşmak için kaynakların etkin bir şekilde kullanılması ve harcanacak paranın mümkün olduğunca birlik ekonomisi içinde kalması arzulanıyor. Bunun için de Brüksel tarafından belli baremler de konmuş:
AB, 2030 yılına kadar savunma ekipmanlarının en az %40'ını işbirliği ile tedarik edecek.
2030'a kadar AB savunma pazarı değerinin en az %35'ini Avrupa içindeki alımlar oluşturacak.
Savunma satın alma bütçelerinin 2030 yılına kadar en az %50'sinin, 2035'e kadar ise %60'ının, AB içerisinden tedarik edilmesi sağlanacak.
Önümüzdeki dönemin önemli trendleri arasında kendi içine kapanan bölgesel ekonomiler ve hızlanan silahlanma yarışı olacak. Geçtiğimiz ay 5. nesil savaş uçağı Kaan’ın ilk uçuşunu gerçekleştiren Türkiye açısından da savunma sanayii yatırımları son yıllarda hız kazanmış durumda.
Avrupa’da savunma harcamaları yükseldikçe, NATO standartlarında ürün üreten, ürün çeşitliliğine ve yüksek adaptasyon kabiliyetine sahip olan Türk şirketleri de büyüyen bu pazardan mutlaka daha fazla pay alacaktır.
Bu süreçte mevcut avantajlarımızı daha da geliştirmemiz ve bu sektörü daha ileri taşımamız mümkün olabilir. Bunun için yapmamız gerekenleri daha önce köşemde yazmıştım:
Türkiye'den Lockheed çıkar mı?, 9 Şubat 2024.
Artık unicornlar e-ticaret yerine savunma sanayiinden çıkacak, 21 Temmuz 2023.
Sanayisizleşme çağında işgücü politikaları
🤔 Fikri Takip
Eylül 2023’teki yazımda sanayinin istihdam içindeki payının giderek gerileyeceğini düşündüğümü ve bu nedenle sanayi politikalarının trendlerinin de değişmesi gerektiğini söylemiştim.
Değerli Hocam, Dani Rodrik’in bu konudaki küresel trendleri ortaya koyan bir çok çalışması var. Aralık ayında Project Syndicate’ta yayımlanan makalesinde yine bu konuya dikkat çekmiş. Ona göre önümüzdeki dönemde devletlerin istihdam sorunlarını aşmak adına hizmetler sektörü üzerinden yeni iş alanları yaratmayı ve verimlilik artışını nasıl sağlayacaklarını öğrenmeleri gerekiyor.
Son dönemde bu konuda farklı yaklaşımlar geliştiriliyor. Örneğin, hizmet sektöründe çok ciddi yatırımlar yapmadan belli düzenlemeleri gevşeterek, özel sektör ile beraber tasarlanan programlar hizmet sektöründe istihdamın artmasına yardımcı olabiliyor.
Hindistan’ın Haryana Eyalati’nin ulaşım ağı şirketleri Ola ve Uber ile anlaşarak geliştirdiği program sayesinde Temmuz 2018 ile Mayıs 2019 arasında 44.000 gence iş imkânı sağlanmış.
Eyalet yönetimi, iş arayan gençlerin listesini bu şirketlerle paylaşmış ve iş fuarları düzenleyerek bu şirketlerin ihtiyaç duyduğu sürücülere daha kolay ulaşmasını sağlamış.
Diğer bir yaklaşım modeli ise nüfusun eğitilerek ihtiyaç duyulan insan kaynağının farklı sektörler için hazır hale getirilmesi. Bu alanda son dönemdeki bazı örnekler şöyle:
Singapur’da’da 40 yaş üstü nüfusun kariyer değişikliği yapması ve bunun için gerekli becerileri geliştirmesine olanak sunmayı amaçlayan Mid-Career Initiative programı
ABD’nin önde gelen üniversitlerinden Northeastern University tarafından uygulamaya konan mesleki eğitim ile akademik eğitim süreçlerinin iç içe geçtiği programlar ile mezuniyet sonrası istihdamın artırılmasını hedefleyen Co-op work uygulaması
Nijerya’nın başkenti Abuja’da yapay zekâ ve yaratıcı teknolojiler alanında yürütülecek programların desteklenmesi amacıyla başlatılan Tech City projesi
İngiltere’deki Tech Nation Strategy ve Skills Bootcamps
Geçtiğimiz yıl hizmet sektörü ve istihdam konularını ele aldığım bazı yazılarım:
Hizmet ihracatının konuşulmayan sorunları, Şubat 2023.
Dizi çekerek sanayi politikası olur mu?, 1 Eylül 2023.
Gençlere kodlama öğretmek artık çare değil, 10 Kasım 2023.
Yapay zekâ dönüşümünde bugün ve yarın: Örnekler ve gelecek trendleri
👨🏻💻 Haftanın Sunumu
Salı günü İstanbul’da düzenlenen Webrazzi XYZ 2024 Konferansı’ndaydım. Toplantıya ilgi büyüktü. Benim açımdan oldukça güzel bir deneyim oldu. İlginç içerikleri yetkin isimlerden dinleme fırsatı buldum.
Ayrıca toplantıda konuşmacı olduğum için bir de sunum yaptım. Sunumumda bir süredir yakından takip etmeye çalıştığım yapay zekâ dönüşümündeki son dönemdeki küresel trendleri anlatmaya çalıştım.
Merak eden okuyucularımız aşadaki linkten sunum dosyama ulaşabilirler:
Bitirirken
Haftaya mübarek Ramazan ayı nedeniyle bültenimize bir hafta ara veriyoruz. 22 Mart’ta görüşmek üzere!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz