Global İşler+ 2023/43
Global İşler+ 2023/43
🌍 Teknolojide Küresel Trendler & Türkiye, 📊 2023'te Avrupa'da Teknoloji Yatırımları, 🥇 Küresel Teknoloji Rekabetinde Avrupa'nın Geleceği
No.147 — 2023/43
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum. Esas işim olan Ussal Danışmanlık isimli danışmanlık şirketimde, irili ufaklı teknoloji şirketlerine kamu ile ilişkiler konusunda hizmet veriyorum.
Son bir haftada aramıza katılan 20 takipçimize hoşgeldiniz diyoruz!
Teknolojide dünya nereye gidiyor, Türkiye ne yapmalı? Politika önerileri
🖊 Global İşler Köşesi
Sene sonu yaklaşıyor. Öyleyse yıl içinde gelişen bazı trendlere kuş bakışı ile bakıp değerlendirme yapmakta fayda var. O nedenle 2023’ün son iki yazısını bu trendlere ve 2024 yılına dair tahminlerime ayıracağım.
Bunun için de bu haftaki Ekonomi Gazetesi köşemde ilk olarak küresel ölçekte hız kazanan teknoloji alanındaki düzenlemelere ve bu alanda izlenen farklı yaklaşımlara odaklandım:
Son 20 yılda devlet kurumu, teknoloji alanındaki gelişmeleri kendi akışına bırakmış, “sonra gerekli düzenlemeleri yaparız” demişti.
2023 yılındaki gelişmeler bize gösterdi ki, devletlerin tavrı hızla dönüşürken izlenen politikalar da ülkelerin birbirinden ayrışmaya başladığı bir sürece işaret ediyor.
Yapay zekâ, çip teknolojileri, fintek ve kripto varlıklar ile iklim teknolojileri alanındaki gelişmelere baktığımızda küredeki ayrışma daha net görülebiliyor. Artık Batı ve Çin arasında artık kızışan bir jeopolitik rekabet söz konusu. Dolayısıyla sadece şirketler değil devletlerde bu rekabetin bir parçası haline gelmiş durumda:
Teknoloji yarışı, devletlerin korumacı ve düzenleyici yaklaşımları ve devletlerin sağladıkları inanılmaz teşviklerle giderek liberal bir çerçeveden uzaklaşıyor.
Bunun bir sonucu olarak da küresel ölçekte tekil bir yaklaşımdan çok alt kümelerde farklı gruplaşmaların şekillendiğine tanıklık ediyoruz. Dijital politikalar alanında da yeni ittifaklar söz konusu.
Peki, tüm bu süreçler Türkiye için ne anlama geliyor? 2024’e dijital ve yeşil dönüşüm hedefleri ile giren ülkemiz nasıl bir strateji izlemeli, hangi politikaları uygulamalı?
2023’te Avrupa’da teknoloji yatırımları
📊 Haftanın raporu
Tech.eu, 2023’te Avrupa’daki teknoloji yatırımlarını gösteren raporunu geçtiğimiz hafta yayımladı. Rapora baktığımızda Avrupa’da ilk beş sırada yatırım çekmeyi başaran dikeyler fintek, enerji, sağlık teknolojileri, iklim teknolojileri, ve yarı iletkenler (çipler) olmuş.
Özellikle 2023 yılının ikinci yarısında ise yapay zekâ ve iklim teknolojileri alanındaki yatırımlar hız kazanmış. Aralık ayı başında yazdığım “İklim değişikliğindeki iş fırsatları” başlıklı makalemde Avrupa’nın iklim teknolojilerini nasıl önceliklendirdiğini anlatmıştım.
Rusya ile Ukrayna krizi sonrası yaşanan enerji krizi ile enerji dönüşümü ve yenilenebilir enerji daha da hayati bir önem kazandı. Öte yandan Yeşil Mutabakat ile iklim değişikliği ile mücadelede 2050 yılı hedeflerini tutturmayı hedefleyen AB, bu alanda büyük kaynaklar ayırıyor. Bunların doğal bir sonucu olarak da enerji ve iklim teknolojileri üzerine çalışan girişimler Avrupa’da daha fazla yatırım çekiyor.
Peki, bir diğer yükselen dikey olan yapay zekâ teknolojilerinde durum nasıl?
Yapay zekâ alanına 2023 yılında 2.1 milyar Avro yatırım gelmiş. Aslan payını ise 845 milyon Avro ile Almanya’daki şirketler almış. Daha önce bültenimizde şirketlerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde büyük dil modelleri üzerine çalışan Alman Aleph Alpha’nın €500 milyon yatırım aldığından bahsetmiştik.
Yapay zekâ yatırımlarında Almanya ile birlikte ilk üç sırada Kasım ayında Bletchley Park Zirvesi’ne ev sahipliği yapan İngiltere ve Mistral.AI’ın bulunduğu Fransa bulunuyor. Bu üç ülke zaten bir çok alanda Avrupa’nın da lokomotifi.
Cedric O’ya göre Avrupa “inovasyon aklama” yapıyor
🧐 Fikri Takip
Bu hafta Daphné Leprince-Ringuet’in harika anlatımıyla Sifted.eu’da Cedric O ile yapılan bir mülakat yayımlandı. Mülakatta AB’nin teknoloji dünyasındaki geleceği ve Mistral.AI’ın rolüne dair Cedric O’nun görüşleri güzel bir şekilde aktarılmış.
Fransa’nın bir zamanlar dijital politikalarından sorumlu bakanı olan O, Yapay Zekâ Kanunu (EU AI Act) son halini alırken lobicilik yapmakla ve özel sektöre geçtikten sonra tavır değiştirmekle itham edilmişti.
Cedric O, Fransız bir anne ile Koreli bir babanın oğlu olarak Fransa’da dünyaya gelmiş ve Macron’un genç bakanlarından biri olarak henüz 40 yaşına gelmeden kabineye girmiş bir isim.
Benim Sifted.eu’da yayımlanan mülakattan ilgimi çeken kısımlar şöyle:
Cedric O, Mistral.AI’da hisse sahibi olduktan sonraki tutumu ile bakan olduğu dönemdeki tutumu arasında bir tutarsızlık olmadığını söylüyor. (Bu arada Mistral.AI’ın şu sıralar 2 milyar avro değerlemeye sahip olduğu belirtiliyor).
Fransa’nın 2. Dünya Savaşı sırasındaki büyük Majino (Maginot) Hattı fiyaskosunu hatırlatarak savunma stratejisinin çok da akıllıca olmayabileceğini, Avrupa’nın regülasyonlar yerine Google, SpaceX, OpenAI gibi küresel teknoloji oyuncuları çıkarmaya odaklanması gerektiğini savunuyor.
Eski Fransız bakan O, AB’nin teknoloji alanında yeterli adımları atmasa da regülasyonlar marifeti ile atıyormuş gibi görünmeye çalıştığını belirtiyor. Çin ve ABD ile inovasyon alanında rekabet edilecekse, Emmanuel Macron’un bir zamanlar savunduğu gibi, bunun en iyi startaplar marifeti ile yapılabileceğini söylüyor. EuroHPC-JU gibi programların veya Avrupa Yatırım Fonu (EIF) tarafından sağlanan finansmanların ise yeterli olmadığını, yeşil aklama (greewashing) kavramından mülhem, AB’nin inovasyon aklama (innovation washing) yaptığını iddia ediyor.
Bitirirken…
Haftaya bültende 2023 yılında okuduğum kitapları, köşe yazımda ise 2024 tahminlerimi açıklayacağım.
Görüşmek üzere!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz