Global İşler+ 2023/28
🌆 Antakya’nın bin kilometre güneyin yeni bir şehir kuruluyor! 💹 Dünyada geçen senenin kripto varlık düzenlemeleri gündemi. 📊 Okur anketimizin sonuçları.
No.132 — 2023/28
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum.
Bu hafta önce Antakya’nın 1000 km güneyinde kurulan yeni bir şehirdeki teknoloji fırsatlarından bahsedeceğim. Sonra eski editörümüz Nesibe sizler için geçen sene kripto varlık düzenlemeleriyle ilgili dünyadaki gelişmeleri anlattı. Hem ABD ve Avrupa Birliği hem de uluslararası standartlara dair çalışmalar var. Keyifli okumalar!
Antakya’nın bin kilometre güneyin yeni bir şehir kuruluyor!
🖊 Global İşler Köşesi
Seçimlerden sonra Türkiye’nin Körfez ülkeleri ile yakınlaşmasına paralel olarak bu bölgedeki ülkelere dair daha çok şey duymaya başladık. Yine de ön yargılarımız var. Suudi Arabistan’da hala deveyle mi geziyorlar?
Veliaht Prens Muhammed bin Salman (MBS), Suudi Arabistan da petrol sonrası dönemde elindeki kaynakları değerlendirerek kendi ayakları üzerinde durabilen, inovasyon, eğlence ve turizmi önceleyen bir yapı inşa etmek istiyor.
Bunun için de kesenin ağzını açmış durumda. Amaçları ülkeyi uluslararası şirketlerin bölgedeki üssü haline getirmek.
Bunun için de yabancıları ülkede tutmayı sağlamak adına yeni bir şehir kuruluyor. Şehrin ismi Neom. Şehrin ismi, antik Yunanca’da yeni anlamına gelen “neo” ön eki ile Arapça’da gelecek anlamına gelen “müstakbel” kelimesinin baş harfi olan “m”nin biraraya gelmesinden oluşuyor. Ama “m”nin bir diğer sembolik anlamı daha var: MBS’nin adının ilk harfi. MBS, ülkenin geleceğini şekillendiren lider olarak tarihe geçmek istiyor ve ismini de şehre vermiş.
Peki, Neom Türkiye için ne anlama geliyor? Beraber İHA üretme konusunda anlaştığımız Suudi Arabistan nasıl bir gelecek planlıyor? Bu soruların cevaplarını ve Suudi Arabistan’ın Körfez’deki pozisyonuna dair detayları bugünkü köşe yazımda bulabilirsiniz.
Neom gibi projelere esas teşkil eden Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyon dokümanı. Bu dokümanın özelliği yayınlandığı 2016’da 15 yıllık planlamayı 50 performans göstergesi ile takip edilebilir hale getirmesi.
Bu arada aynen Türkiye’nin TOGG projesinden olduğu gibi Suudi Arabistan da kendi elektrikli arabasını üretmek için çalışıyor. Bu konuda ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Wilson Center’da yayımlanan “Fueling the Future: Saudi Arabia's Race for Electric Vehicle Dominance” başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.
Kriptoda yeni boğa dönemi regülasyonlara bağlı
Haftanın dosyası
Misafir editör: Nesibe Kırış
Bir sene sonra globalisler.com’a yazmak benim için heyecanlı olacak. Bu hafta misafir editör olarak sizinle kripto regülasyonlarındaki son duruma bakacağız.
Öncelikle genel çerçeveden bahsedelim. “Bir şekilde” kriptoyu regüle etmiş 46+ ülke ve yetkili bölge var. Aşağıda hazırladığım haritadan bakabilirsiniz. Aynı zamanda linkteki excel dosyamda hangi ülkelerde nelerin düzenlendiğini görebilirsiniz.
Düzenleme sadece risk yönetimi ile ilgili değildir; aynı zamanda büyüme için bir katalizör. Dengeli düzenlenmiş bir piyasa, daha fazla katılımcıyı çekebilen ve yatırımcılar arasında güveni artırabilen öngörülebilir bir piyasadır. Bazı ülkelerdeki yarım yamalak regülasyonlar, blokzincir teknolojisinin gelişiminde ancak kısa vadeli standartların oluşturacak gibi. Önemli olan kapsamlı regülasyonların oluşturulması ve tabii ki bunların global olarak belli standartlara uygun kurulması. Malum, blokzinciri teknoloji sınırlarla engellenebilir ve kısmi düzenlenebilir bir teknoloji değil.
Peki son durumda kripto regülasyonlarını etkileyecek aktörler kimler?
Avrupa Birliği (AB)
AB'nin ilk kapsamlı düzenlemeyi getirmesi, diğer ülkeler için bir toplanma çağrısı oldu. AB’nin geçen ay onayladığı kapsamlı kripto varlık kanunu MiCA ile belirsizliğin ortadan kalkmasıyla Avrupa'dan kripto ekosistemine gelen VC yatırımlarının bir önceki çeyreğe göre neredeyse üç kat arttığını görüyoruz. Bu durum, net ve kapsamlı düzenlemenin yatırımcı güvenini nasıl artırabileceğini ve kripto varlık piyasasına yatırımı teşvik edebileceğini gösteriyor.
Devletler arasında doğal bir yarış var: Bu yarış MiCA’nın ilk kapsamlı düzenleme olarak kabul edilmesiyle iyice alevlendi. Yatırım ortamının öngörülebilir olması için regülasyonların önemi anlaşılmış oldu. Bu durum diğer ülkelerin MiCA’yı gözlemleyerek eksik kalan kısımları tamamlayarak daha iyi bir fırsat oluşturma konusunda yarışa soktu.
MiCA ve etkilerini bültenimde özetlemiştim: Star performer: MiCA
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)
Malum birçok teknolojinin kaynağı ve dünyanın en büyük ekonomisi ABD. O yüzden ABD’de kripto varlıklara yönelik atılan adımlar hem piyasayı hem de diğer ülkelerin adımlarını etkiliyor. Son iki yıldır ABD’nin SPK’sı SEC’nin başkanı Gary Gensler’ın kripto düşmanlığı ABD’deki yeni kripto işlerinin gelişimine ket vurdu.
Ancak, AB’de çıkan MiCA sonrası düzenleyici kurumlar yerine yasama organı Senato’daki taslakların daha konuşulduğu bir döneme geçtik. Bunu, AB ve ABD'nin yeni teknolojiler için kuralları şekillendirmede liderlik için yarıştığı bir düzenleme yarışı olarak düşünün. ABD ve Çin arasındaki "yeni ürün" rekabeti nasıl varsa öyle. Yapay zeka üretim ve regülasyon şekillendirme döneminde de bu yarışı izledik. Ancak AB'nin bu yarışa her zaman daha ayakları yere basan bir yaklaşımı olduğu için bugün teknoloji regülasyonlarında AB’yi önce ele alıyoruz.
Uluslararası kuruluşlar
Global standartların oluşması için bu bültende de sıkça bahsedilen G20, OECD, IMF, FSB, FATF, Basel Komitesi gibi birçok uluslarası kuruluşun politika önerileri büyük önem taşıyor.
2018’den beri kripto regülasyonları bu kuruluşların bir şekilde gündeminde olsa da 2022 itibarıyla TerraUSD/Luna çöküşü, FTX batışı gibi büyük olaylar bu regülasyon girişimlerine yönelik kırmızı alarmı çaldırdı.
Regülatörlerin hep başlangıç adımı olarak ele aldığı stabilkoinler (Terra), istikrar mekanizmalarındaki kusurları öne çıkarırken; politika önerilerindeki önemli başlıklardan ikisi olan tüketici haklarının korunması ve AML/CFT ise FTX ile tekrar gündem konusu oldu.
2024'te FSB, WEF ve G20'de bir politika sonucunun ortaya çıkma olasılığı bize umut veriyor. Daha önce okuduğumuz politika raporları oldukça basitti, ancak şimdi daha kapsamlı ve nüanslı politika tartışmalarına doğru ilerliyoruz.
FSB’nin geçen ay yayımladığı politika raporu da G20 politika sonuçlarını etkileyecek etmenlerden. Raporun detayları için bir önceki bültenimi okuyabilirsiniz: The next bull possibility: unlocked.
Dünyada kripto varlık düzenlemeleriyle ilgili yarış sadece kimin oraya önce varacağıyla ilgili değil, aynı zamanda yeniliği yatırımcı koruması ve finansal istikrarla dengeleyen bir düzenleyici çerçeveyi kimin sağlayabileceğiyle ilgili. Kripto varlıkların hikayesinde bir sonraki bölüm için zemin hazırlamak, yani yeni boğadan kimin en çok yararlanacağı ile de alakalı.
Merak ettiğiniz diğer konular için beni CoindeskTürkiye ve web3brew bültenimde bulabilirsiniz. web3brew’ün alt bülteni The AI Boost ile de yapay zeka konularını ele alıyorum.
Bitirirken
Geçen hafta anketimize cevap veren 90 kişiye teşekkürler. Sonuçları bültenimizi geliştirmekte kullanacağız. İlk etapta sizden önemli bir ricam var:
Bülten okuyucularımızın sadece %23’ü kadın. Lütfen bugün bültenimizi teknoloji, toplum, politika konularıyla ilgileneceğini düşündüğünüz bir kadın tanıdığınızla paylaşın! Belki bu sayede cinsiyet dengemizi kuvvetlendirebiliriz.
Ankette şöyle bir yorum gelmiş:
Ücretsiz, güzel bir bülten. Neden bu zahmete giriyorsunuz merak ediyorum. Her halükârda devam etmesini isterim.
Bu işe başlarken en büyük amacım kendi okuma disiplinimi güçlendirmekti. Bu konuda düzenli bülten çıkarmanın faydası oldu. Okur kitlesi büyüdükçe (geçen hafta aramıza katılan 525 okurumuza da hoşgeldiniz diyoruz), sizlerden gelen geribildirimler en önemli motivasyon kaynağı haline geldi. Tekrar çok sağolun.
Ne kadar motive olsak da biraz yorulduk. O nedenle sizlerden 30 Ağustos haftasına kadar izin istiyoruz. 30 Ağustos haftası geleneksel Zafer Bayramı özel sayımız ve konuk editörümüzle beraber olacağız.
İyi tatiller,
Ussal
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz