Global İşler+ 2023/27
Global İşler+ 2023/27
𝕏Elon Musk: Soytarı mı Dahi mi? (3), 🛒Getir Avrupa'dan Çekiliyor, 🏨Airbnb'ye Vergi Geliyor
No.131 — 2023/27
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum.
Geçen hafta aramıza katılan 13 okurumuza hoşgeldiniz diyoruz!
Geçtiğimiz hafta siz değerli okurlarımıza bültenle ilgili görüşlerinizi sormuştuk. Ne yazık ki hiçbir cevap gelmedi! Cevap vermenizi kolaylaştırmak için 3 dk’lık bir anket hazırladık. Olumlu/olumsuz görüşlerinizi ve bültene dair yeni fikirlerinizi bekliyoruz. Şimdiden, hepinize çok teşekkürler!
Elon Musk: Dahi mi soytarı mı? (3)
🎥Haftanın Videosu
🖊 Global İşler Köşesi:
Her sene Elon Musk hakkında bu başlık altında bir yazı kaleme alıyorum. Bu da üçüncüsü. Bu yazımda, Elon’ın tarihte az görülen bir kültürel vandalizm örneğiyle uygulamanın ismini Twitter yerine X olarak değiştirmesini tartıştım.
Elon Musk, uygulamanın sadece ismini değiştirmekle kalmayıp, aynı zamanda Twitter’ı bir süper uygulamaya çevirmeyi planlıyor. Böylelikle hem Twitter’dan para kazanmayı hem de elindeki veri setini daha da büyütmeyi amaçlıyor.
Peki, bu kadar veriden süper app çıkar mı? Elon Musk’ın yaptıklarının siyasi yansımaları neler? Bu soruları ve daha fazlasını bugünkü köşemde tartıştım.
Eğer bu konu ilginizi çektiyse aşağıdaki kaynaklara da bir göz atabilirsiniz:
Super appler ile ilgili Dan Milmo ve Amy Hawkins the Guardian’da WeChat’e bakarak Twitter’ın geleceğini tartışmış.
Elon Musk’ın 4500 uydudan oluşan Starlink ağı hakkında New York Times’ın değerlendirmesi: Elon Musk’s Unmatched Power in the Stars.
Twitter’ın eski ürün müdürü Esther Crawford Elon Musk öncesi ve sonrası Twitter’ı tartışmış. Twitter’dan kovulmadan önce ofiste yerde uyuyan birilerini hatırlıyorsanız, işte o kişi aynı zamanda bu yazının da müellifi :)
Burak Dalgın’ın aynı konuda Salı günkü yazısı.
Getir Avrupa’dan çekiliyor
📤 Haftanın Dosyası
Son haftalarda teknoloji girişimciliği dünyası, Getir’in birçok Avrupa ülkesinden çekilmesiyle çalkalanıyor.
Öncelikle şunu söyleyeyim: Bu haberleri yerli basınımızdan değil, Avrupa basınından takip ediyoruz. Oysa yerli ekonomi basınımızın burada öncü olması gerekirdi. Dikkat ederseniz yerli ekonomi basını diyorum, teknoloji ya da girişimcilik değil. Çünkü Getir, Türkiye’den çıkan en önemli şirketlerden biri.
Getir, COVID-19 sırasında 12 milyar dolar değerleme ile yatırım almıştı. Hemen sonrasında birçok Avrupa ülkesine ve ABD pazarına giriş yaptı. Getir, bir zamanlar bakkaldan sipariş getiren çocuğun yaptığı, özbeöz bir Türk inovasyonu olan, “quick grocery” işini dijitalleştirerek dünyaya yayıyordu. Sonra işler değişti. Bol para dönemi bitti ve ucuz para bulmak imkânsız hale geldi. Getir de nasıl hızla büyüdüyse, bu nedenle hızla küçülme yoluna girdi.
Şimdi Getir’in Türkiye, Almanya, Hollanda, İngiltere ve ABD pazarlarında kalacağı söyleniyor. Bu liste yakında daha da kısalırsa şaşırmam.
Bana göre Getir, Avrupa pazarlarında üç nedenden ötürü başarısız oldu:
Avrupa’da işgücünü yönetmek Türkiye’den zor. Çalışma kuralları daha katı.
Türkiye’de köyden kente göç henüz ikinci nesilde. Bu nedenle, büyükşehirlerde hızlı süpermarket hizmetini alacak semtlere çok yakında düşük ücretli işgücü bulmak mümkün. Ama Londra’da düşük ücretli işgücünü şehir dışından getirmeniz lâzım.
Avrupa’nın birçok yerinde “dark store” denen depolar mahallelilerin tepkisine neden oldu. Kimisi, kuryeler ses yapıyor, kimisi mahallede depo kötü duruyor dedi. Böyle olunca ruhsat almak zorlaştı. Hatta Getir Hollanda’da bazı depolarını market görüntüsü altında açmıştı.
Ben Getir’in yerinde olsam, Avrupa’da önce, maliyet yapısı Türkiye’ye benzeyen Latin Amerika ülkelerine veya tüketicinin zengin, işgücünün göçmen ve dolayısıyla ucuz olduğu Körfez gibi pazarlara girerdim. Tabii, Getir karar vermeden önce, bu analizleri enine boyuna yapmıştır ve benim bilmediğim başka bilgilere sahiptir.
Şirketlerin büyümesini bir ulusal gurur haline getirmek manasız olduğu gibi, şirketlerin küçülmesini ayıplamak da bir o kadar anlamsız. Sonuçta bunlar şirket, startap, yeni iş modeli deneyen organizasyonlar. Bir gün tutar bir gün tutmaz. Çok da şey yapmamak lâzım. 😅
Airbnb’ye vergi geliyor
🧐 Fikri Takip
Airbnb, Türkiye'de tartışılmayan bir platformdu.
Büyük ihtimalle, otellerimizin çoğu "her şey dahil" tatil köyü olduğu için Airbnb'yi kendine rakip olarak görmüyordu. Daha önce Airbnb’nin şehirlerdeki kolektif etkisinin göz ardı edildiğini ama o sıralarda turizm sektörünün pek de umurunda olmadığını yazmıştım.
Ama son dönemde işler değişti:
Son dönemde Antalya ve civarında ev alan Ruslar başta olmak üzere ev sahipleri yurtdışından gelen turistlere evlerini kiralamaya başladı.
Bu sene turizm sektöründe işler pek de iyi değil. Doluluk oranları geçen seneye göre daha düşük seyrediyor.
Hal böyle olunca sektörden homurdanmalar gelmeye başladı.
Bu hafta Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da günlük kiralamaların kayıt altına alınacağını ve kira kazancının vergilendirilmesi üzerinde çalışıldığını duyurdu.
Bitirirken
Haftaya Cuma sürpriz misafir editörümüz iş başında olacak! Sonra bir hafta ara vereceğiz. Lütfen anketimizi doldurmayı unutmayın. Görüşmek üzere!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz