Global İşler+ 2023/15
💪 Dünyada Orta Ölçekli Dijital Güçler, 🌎Diplomasi & Teknoloji, 🧠Beyin Göçü & Beyin Gücü
No.119 — 2023/15
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Perşembe sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum.
Her hafta olduğu gibi bu hafta da aramıza katılan yeni üyelerimize merhaba diyerek başlamak isterim. Son bir haftada aramıza 75 yeni okurumuz katıldı.
2023 yılının başından beri ilk defa ChatGPT’yle ilgili bir içeriğin olmadığı bir sayı hazırlamayı başardık!
Orta ölçekli dijital güçlerin teknoloji politikaları
📤 Haftanın Dosyası
Çin ve ABD, küresel ölçekte dijital politikaları şekillendiren iki büyük güç. Sahip oldukları teknolojik kapasite ile bu ülkeler, dijital politikalara sadece yön vermekle kalmıyor aynı zamanda bu politikaları dış politikada bir tür baskı unsuru olarak da etkin bir şekilde kullanıyorlar. Bu iki gücün yanında Avrupa Birliği de sahip olduğu kural koyma kapasitesini aktif bir şekilde kullanarak jeopolitik anlamda 2019’dan bu yana bu alanda daha aktif olmaya çalışıyor.
Peki, dijital politikalar sadece bu üç ülkenin tekelinde mi?
Fransa’nın önde gelen düşünce kurulularından IFRI, The Technology Policies of Digital Middle Powers başlıklı raporda bu üç ülkenin dışında bulunan ama dijital politikalar denince orta ölçekli güç olarak tanımlanabilecek 9 ülkeyi incelenmiş.
Bu ülkeleri de sahip oldukları dijital teknolojik kapasiteye göre kendi içinde ikiye ayırmış:
Yükselmekte olan orta ölçekli güçler: Brezilya, Hindistan, Kenya ve Nijerya
Rüşdünü ispat etmiş ama dönüşüme ayak uydurmak zorunda olanlar: İsrail, Japonya, Güney Kore, Rusya ve İngiltere
Raporda bu dokuz ülke sahip oldukları dijital ekosistem, veri politikaları, dijital altyapıları ve dış politikada Çin, ABD ve AB ile ilişkileri bağlamında ele alınmış.
Geçtiğimiz yıl perspektif.online için kaleme aldığım “2023 Sonrası Türkiye’de Dijital Politikalar” başlıklı yazımda ben de Çin, ABD ve AB’nin dijital politikalar açısından temsil ettiği üç ekolü ve Türkiye’nin önümüzdeki dönemde üzerinde durması gereken başlıkları tartışmıştım.
Diplomasi ve teknoloji
🎤 Global İşler Podcast
ABD ve Çin arasında derinleşen teknoloji savaşı bu hafta podcastimizde!
Bu hafta Global İşler+ podcast yayınında konuğum değerli Emekli Büyüelçi Mustafa Osman Turan’dı. Son olarak Türkiye’nin Dakka Büyükelçiliği görevini üstlenen Sayın Turan ile diplomasi ve teknoloji arasındaki ilişkiyi konuştuk ve aşağıdaki konulara da değindik:
- Teknolojik çözümleri tek başımıza insanlığın hizmetine sunamayız. Öyleyse ne yapmak lazım?
- Diplomasiden teknolojiye bir kariyer öyküsü
Akademisyenlerimiz neden yurtdışında daha verimli?
🖊 Global İşler Köşesi
Yönetim kurulu üyesi olduğum Türkiye Bilişim Vakfı geçen hafta güzel bir rapor yayınladı. Raporun yazarı Ufuk Akçiğit’i bültenimizin eski okurları zaten yakından tanıyor. Rapora göre,
Yurtdışına giden Türk akademisyenlerin üretkenliğinin %30 oranında artıyor.
Öte yandan ülkeye yurtdışından ülkemize dönen akademisyenlerin ise üretkenliği %10 nispetinde azalıyor.
Geçtiğimiz hafta Nasıl Bir Ekonomi gazetesindeki köşemde ben de rapordan yola çıkarak ülkemizdeki beyin göçü meselesine ve bu konuda neler yapılabileceğine dair düşüncelerimi paylaştım.
Rapor, sadece beyin göçüne değil, Türkiye’de sağlık alanındaki çalışmalara ve bilimsel çalışmalarda kadının rolüne de odaklanmış. Beyin Göçünden Beyin Gücüne Yurtdışındaki Türk Bilim İnsanlarının Analizi başlıklı raporu okumanızı öneririm.
Bitirirken…
Bu hafta Substack yeni bir özellik devreye soktu: Notes. Notes’u kullanmak için anladığım kadarıyla Substack’in uygulamasını da kullanmak gerekiyor. Ben de ilk notumu yayınladım.
Notların amacı adeta tvit gibi kısa bilgiler vermek fakat bunu steril bir ortamda yapmak. Çünkü sadece abone olduğunuz bültenlerin yazarlarının notlarını görebiliyorsunuz. Ancak retweet gibi restack özelliği ile abone olmadığınız yazarların notlarının da karşınıza çıkması mümkün.
Bedava içeriği reklam karşılığı veren ve bu yüzden sizi içeride tutmak için içeriği algoritmalara esir eden sosyal medya düzeni yerine, Substack’in yazara ve platforma doğrudan ödeme yaparak, yazarı okurla doğrudan iletişime geçiren mükemmel bir platform olduğunu düşünüyorum. (Siz de bu bülteni okuduğunuza göre benzer düşüncelere sahipsiniz). Umarım Notes özelliği Substack’in bu büyüsünü bozmaz.
Notların altına yorum yapmak da mümkün. Yukarıda anlattığım üzere abone olduğunuz yayınlarla kısıtlı takip nedeniyle ortamın Twitter gibi toksikleşmeyeceği düşünülüyor. Yine de ben “nerede çokluk, orada…” diye düşünerek korktum.
Substack’ten söz etmişken dikkatinizi başka alternatif haber kaynaklarına çekmek istiyorum. Twitter’ın toksik ortamı nedeniyle her yerde alternatif haber uygulaması arayışı var. Substack okuru sevdiği yazarlarla doğrudan temasa sokarken, Artifact uygulaması da yapay zeka ile aradığınız haberi (haber kaynağını yayıncıdan alıp) önünüze getiriyor. Bir nevi haberlerin Tiktok’u. Siz kullandıkça öğreniyor. Artifact’i Instagram’ın kurucuları çıkardı. Zuck ile geçinemeyip Facebook’tan ayrıldıktan sonra hayırlı bir iş yapmak istemişler. Denemenizi öneririm. Ben epey kullandıktan sonra biraz soğudum, çünkü geleneksel gazetede olduğu gibi ilgilenmediğim konulardaki haberleri de görmek istiyorum. Bir de zaten çok sayıda bülten ve yayına aboneyim. Ama size yine de öneririm.
Öte yandan, Elon Musk Twitter’dan Substack’e link verilmesini yasakladı. Demek ki artık Substack’i kendine doğrudan rakip olarak görüyor. Neyse ki, globalisler.com alan adını almışım. Bültenimizi Twitter’da paylaşırsanız Elon Musk’ın yasağına takılmayacaksınız. O nedenle isterseniz şimdi paylaşın!
Bu Cuma Bayram nedeniyle Nasıl Bir Ekonomi gazetesindeki köşe yazım yayınlanmayacak. Hepinize iyi bayramlar dilerim.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net