Global İşler+ 2022/5
🕹metaverse ve dijital kodamanlar, 🪄NFT balon mu?, 🙈Google'ın suyu ısındı
No.68 — 2022/5
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Geçen haftalarda Metaverse konusunda genel bilgiler veren içerikler sunduk. Biliyorsunuz Global İşler+’ın bakış açısı her teknolojik gelişmenin getirdiği toplumsal ve siyasi riskleri de öngörmek. Bu hafta Metaverse ve kardeşi NFT konularındaki risklere dair içeriklerle sizlerleyiz. Sonra adet olduğu üzere Google hakkındaki yazım var. Keyifli okumalar!
Metaverse dijital kodamanlar yeni kapı mı?
🤯 Dijital Kodamanlar:
Metaverse’ü popülerleştiren Facebook oldu. Bundan 10 yıl önce Facebook herkesn favorisiydi. Arap Baharı’ndan Doğu Avrupa’daki renkli devrimlere demokratik halk hareketlerini sosyal medya sayesinde olduğuna inanıyorduk. Sonra neler olduğunu biliyoruz.
Sosyal medya platformları günlük hayatımıza bu kadar dahil olmadan önce sormakta geç kaldığımız soruları metaverse için ıskalayalım. ABD’nin ünlü düşünce kuruluşlarından CSIS’in analizine göre, dijital kodamanların hakim olabileceği bu dünyada; dezenformasyondan, zararlı içeriği teşvik eden algoritmaların rolünden, rekabete aykırı davranışlara veya mahremiyet ve sibergüvenliğe kadar çeşitli riskler var. Bakalım metaverse’ün gelişiminde, sosyal medyadaki gibi kar güdüsünün getirdiği zararların benzerini görecek miyiz?
Bir örnekle devam edelim.
Metaverse’te asıl tehlike yapay zeka trolleri
📃 Haftanın Haberi:
Düşünelim ki Google dezenformasyon yaymak için metaverse’te aşağıdaki kırmızı kıyafetli abiyi yaratmış:)) Siz bu karakterin yapay zeka üretimi veya gerçek kişi olup olmadığını bilmiyorsunuz. Sürekli sizin ilgi alanlarınıza göre sizin duygularınızı, inançlarınızı arkadaşınız gibi bilerek sizin ilginizi çekecek gündemler sunacak. Hem de siz çok yakınınızdan almış gibi inanacaksınız.
Bugün internet üzerinden platformlara verdiğimiz veriler sonucu karşımıza çıkan haberler, reklamlar bile bizi korkuturken metaverse’teyken yapay zeka yüz ifadelerimizi, ses tonlamalarımızı okuyarak duygusal durumumuzu izleyecek. Kişisel ilgi alanlarımız ve inançlarımız, alışkanlıklarımız ve mizacımız hakkındaki verilere erişecek ve karşımıza yeni meta yapay zeka arkadaşlar çıkaracak. TechCrunch’a göre bu gidişle Twitter trolleri sanal arkadaşlıklara dönebilir.
Bu ayın başlarında Meta, “sanal medyanın hem iyi hem de zarar potansiyeline sahip olduğu" konusunda uyararak "sanal influencer”lar için etik yönerge üzerinde çalışmaya başlamış. Dijital kodamanların şu an etik yönergeleri oluyor da neyi engelliyor sanki? :)
NFT pazarı neden çökecek?
Metaverse’ün mütemmim cüzü NFT’lerle devam edelim. Peki NFT balonu patlar mı? Bu hafta yayınlanan Project Syndicate yazısına göre evet. Yazıda NFT piyasasının yükselmesinin ana nedeni olarak merkez bankalarının genişlemeci para politikaları gösterilmiş. Merkez bankaları enflasyonu dizginlemek amacıyla para politikasını sıkılaştırınca balon da patlayabilir. Hollanda lale soğanı balonu gibi.
NFT alınca satın aldığınız şey aslında bir dijital eser değil, o eserin durduğu adres. Eserden sayısız kopya yapılması mümkün. Kıt olansa adres. Bu durum da NFT’lere verilen değerle ilgili şüpheye sebep oluyor.
Ancak bence aynı nedenle NFT’lere verilen değerin bir manası da olabilir. Sanat eserlerinin satıl alma nedeninin sadece sanat olmadığını da unutmayalım. Çoğu kişi zengin ve zevkli olduğunu göstermek için sanata yatırım yapıyor. Yani sanat eserine sahip olmak bir “sinyal verme” aracı. Metaverse büyüdükçe aynı statü göstergelerinin içerikten bağımsız olarak NFT’lerle buraya yayılması da makul olabilir.
All in - Web3
📈 Haftanın Raporu:
ARK Investment’ın “Big Ideas 2022” raporu da bu teknolojilerin nasıl gün geçtikçe birbirine yaklaştığını ve uzun vadede daha da yakınsayacağını öngörüyor.
Yapay zeka, robotik, enerji depolama, DNA dizileme ve blokzinciri teknolojisi olarak ayırabileceğimiz 5 inovasyon platformunun aynı anda geliştiğini ve geliştikçe yakınlaştığına odaklanıyor. Bu yakınsama olayı önemli. Bu konuyu ileride bültenlerimizde ele alacağız.
Google’ın suyu ısındı
📝 “Global İşler”:
ABD’de dijital kodamanların suyu ısındı. 1914’ten beri esaslı bir değişikliğe uğramayan rekabet kanunları ilk defa başta Google olmak üzere dijital pazarları tekelleştiren şirketlere karşı değiştiriliyor. Geçen hafta ABD Senatosu’nda ilgili komitede kabul edilen kanunun ismi Amerika’da İnovasyon ve Çevrimiçi Seçim Hakkı Kanunu (American Innovation and Choice Online Act). Gelin bakalım bu kanun hayatımızda neleri değiştirecek. Bu şirketler ne yapamayacak?
Türkiye’de de e-ticaretin regülasyonu tartışmaları alevlendiğinden beri gazetelerde sayfa sayfa Google KOBİ’lerle işbirliği yapıyor ilanları gördüğünüze bu nedenle şaşırmayın. Dünyada dijital piyasalara dair yapılan tüm düzenlemeler global tekellerin gücünü kesmeye yönelik. Türkiye’de hem KOBİ’leri güçlendirmek hem de demokrasiyi yalana karşı korumak için bizim de aynısını yapmamız lazım.
🎯 Haftanın Bülteni: Kurucularından olduğum Girişimci Kurumlar Platformu her ay kurumiçi girişimcilik ve inovasyon ile ilgili çok güzel bir bülten yayımlıyor. Buradan abone olabilirsiniz!
Bitirirken…
Geçen hafta 200’den fazla yeni okurumuz bültene abone oldu. Kendilerine hoşgeldiniz diyoruz. Eğer bültenimizi beğeniyorsanız, ilgisini çekebileceğini düşündüğünüz bir arkadaşınıza gönderebilirsiniz. Hadi şimdi hemen gönderin! :)
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net