Global İşler+ 2022/4
Global İşler+ 2022/4
🇺🇸ABD ve 🇷🇺Rusya'nın kripto varlığa bakışı, 🎶müzik işinde kim kazanıyor?, 📊2021 türkiye startap raporu
No.67 — 2022/4
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Bu hafta yine fintek sektörü ve özellikle kriptovarlıklarla ilgili Rusya ve ABD’den çıkan zıt görüşlü resmi dokümanlarla başlıyoruz. Sonra müzik endüstrisindeki gelir modelinin hal/kabzımal ilişkisine ne kadar benzediğine bakacağız. Son olarak Türkiye Startup Ekosistemi’ne dair bir raporla 2021’i değerlendiriyoruz.
Keyifli okumalar!
Fintek: Rekabet mi istikrar mı?
📝 “Global İşler”:
Rekabet Kurumu ödeme hizmetlerinde finansal teknolojilere yönelik bir inceleme raporu açıkladı. Raporda neler tartışılıyor? Bundan sonra ne olacak? Bakalım.
“Türkiye’de regülatörler istikrarı inovasyona tercih ediyor.”
2021 yılının sonunda yayımlanan dijital bankalara ilişkin BDDK mevzuatı ve ödeme kuruluşlarına dair uzun süredir beklenen Merkez Bankası mevzuatı, regülatörlerin tercihlerinin rekabet/inovasyondan ziyade istikrardan yana olduğunu gösterdi. Bu tercih ne demek?
Regülatör kurumlar bir pazara giriş engellerini azaltır, yeni teknolojik firmaların önünü açar, tüketici tercihini artırır. Hal böyle olunca hızlı büyümenin sonunda öngörülemeyen riskler ortaya çıkar. Bu sebeple regülatörlerin yeni teknolojileri anlaması ve riskleri sıkı takip edip, anlayıp, müdahale etmesi gerekir.
Ülkeler kriptonun önemini fark ediyor
📃 Haftanın Raporu:
Bu hafta kriptovarlık politikalarıyla ilgili biri Rusya Merkez Bankası diğeri ise ABD Merkez Bankası (Fed)’den iki önemli rapor yayımlandı.
Rusya Merkez Bankası’nın raporu genel olarak kriptovarlıklara yaklaşımla ilgili. Rapor diyor ki, kriptovarlıklar hem illegal işlerde kullanılıyor, hem spekülatif, hem de çok enerji harcıyor; en iyisi bunları yasaklamak. Raporun çelişkilerini şu tvit serisinde tartıştım.
Daha önce kriptovarlıkları yasaklamadan yana olan Hindistan başbakanı Modi bu hafta sanal Davos toplantısında dünya bu konuda beraber çalışmalı dedi. Görünen o ki, kriptvarlıkları yasaklayalım mı tartışmasında bir yanda Çin ve Rusya, diğer yanda ise demokratik ülkeler yer alacak.
Bu arada dün Rusya Maliye Bakanlığı ve Parlamentosu’ndan yetkililer kriptovarlıkları yasaklamayı düşünmüyoruz, bu teknolojiler ülkemizde geliştirilmeli, merkez bankasının metni bizi bağlamaz, diye açıklama yaptı.
Fed’in raporu ise merkez bankası dijital parasıyla ilgili. Raporun çok iyi bir literatür taraması olduğunu ve cevap vermekten çok sorular sorduğunu söylemek lazım. Bu soruları Türkiye’de de sormamız gerektiğini Dünya Gazetesi’nde yazmıştım.
Fed’in raporda açıkça tavır aldığı bir konu var ki, o da merkez bankası dijital parasının vatandaşlar tarafından doğrudan merkez bankasına yatırılamayacağız. Fed, ticari bankaları ayakta tutmak istiyor. Bu açıdan, Biden’ın ABD’nin BDDK’sının başına getirmek istediği Saule Omarova’nın görüşlerine karşı çıkıyor.
Fed’in raporundan anlaşılan diğer ilginç nokta dijital doların ABD dışında da tedavülde olacağı. Bakalım hal böyle olursa ülkemizdeki dolarizasyon nasıl etkilenecek?
2000’lerden itibaren enflasyon hedeflemesi çerçevesinin oturmasıyla merkez bankacılığı nispeten rutin bir iş haline gelmişti. Bugün yeniden heyecanlı bir iş olduğunu görüyoruz. Umarız ülkemizde de politika tartışmalarına esas teşkil edecek böyle metinler yayımlanır.
Müziği üreten sanatçı, ekmeğini yiyen kodamanlar
📈 Haftanın İnfografiği:
Bir Citigroup raporuna göre, sanatçılar genellikle müziklerinden elde ettikleri gelirin yalnızca %12'sini telif olarak alabiliyor. Yukarıdaki infografik, platform maliyeti ve plak şirketleri gibi taraflara tahsis edilen oranlarla gelir dağılımını veriyor. Gıda ürünleri tarlada ucuz denir, sonra araya tüccar, kabzımal / hal, bakkal girince fiyat artar, o misal (mi?).
Çevrimiçi dünyamızın dijital medya ile doldu ancak bu ürünler telif sahiplerine ne kadar somut değer getiriyor? Cevap neredeyse sıfır. Çoğu kullanıcının anlamadığı şey, içeriklerinin sahipliğinin Facebook, YouTube veya diğer sosyal medya sitelerine, bu sitelerin uygun gördüğü şekillerde para kazanmak için aktarıldığı.
Bununla birlikte, muhtemelen tanıdığınız herkes Spotify, Apple Music veya başka bir platform kullanıyor, ancak sanatçılardan buralardan kazandığı gelirlerde ciddi eşitsizlikler var. Çok azı ciddi miktarlar kazanırken çoğunluğu çok az kazanıyor. Bunu başka bir bültende ele alacağız.
Startups Watch 2021 Startup Ekosistemi
🎯 Haftanın Bonusu:
Geçen hafta değerli dostum Serkan Ünsal’ın kurucusu olduğu Startups Watch’ın yıl sonu startup ekosistemi değerlendirme raporunun lansmanı vardı. Ekosisteme dair bu kadar veriyi toparlamak ve raporlamak çok kolay değil, tüm ekibe emekleri için çok teşekkür ederiz. Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de melek ve VC aşamalarında 294 yatırım turunda 1 milyar 552 milyon dolar yatırım yapıldı.
Türkiye en çok yatırım yapılan top 10 Avrupa ülkesinden biri oldu. Orta Doğu ve Kuzey Afrikada ise 2. sırada yer aldı.
Bültende de çokça bahsettik aslında bu yıl startup yatırımlarının artış gösterdiği bir seneydi. Bu durum bazen sadece Türkiye bazında bir artış gibi lanse ediyorlar ancak tüm dünyada yatırım, değerleme, fon kuruluş rekoru kırıldı. Bunun da büyük bir sebebi daha önce de bahsettiğimiz üzere düşük faiz.
Yatırımlara toplam bakıldığında bizi ön sıralara çekse de kişi başına düşen miktara baktığımız zaman alacağımız uzun bir yol var. Aslında Getir ve Trendyol’a yapılan yatırımları düşerseniz geriye pek bir şey de kalmıyor.
Sıra sizde Orhaan!
📸 Haftanın Görseli:
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz. Bu hafta bülteni birine ilettiniz mi? Eğer bültenimizi beğeniyorsanız, ilgisini çekebileceğini düşündüğünüz bir arkadaşınıza gönderebilirsiniz:)
Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net