Global İşler+ 2022/33
🤖Çin ve dijital insan,☀️Topluluk güneş enerjisi, 🇮🇳Hindistan’da dijital politikalar, 👑Kraliçe'nin ardından
No.94 — 2022/33
Bu hafta Pazartesi ve Salı günleri Brüksel’deydim. Bültenimizde öne çıkardığımız dijitalleşme ve yeşil teknolojiler Brüksel gündeminin neredeyse tamamını oluşturuyor. Onun dışında her şey Türkiye’ye benzer: Politika tasarım sürecinde aşırı ideolojik kamplaşma, sadece işine gelen bilimsel gerçekleri dinleyen politikacılar… Bu konuda daha yazacağım.
Bültende Çin, Hindistan ve İngiltere’ye uzanan bir dünya turuna çıkıyoruz. Keyifli okumalar.
Çin’den “dijital insan” metaverse regülasyonu
🗞 Haftanın Haberi
Çin’in 2021-2025 yıllarını kapsayan 14. Beş Yıllık Kalkınma planındaki unsurlardan biri dijital insan sektörünün regüle edilmesi.
Dijital insan kavramı, planda net bir şekilde tanımlanmasa da uzmanlar, dijital asistanların, oyun avatarlarının, sanal influencerların ve dijital pop starların yer aldığı geniş bir ekosistemin düzenlenmesinin amaçlandığını belirtiyor.
İlginç önceliklerden biri de sanal kimliklerin doğrulanması. Mesela herhangi bir oyunda kullanılan avatar kimliğinin kullanıcının gerçek kimliği ile eşleştirilmesi öngörülüyor. Bu sayede sanal aleme belli bir nizam getirecek olan Çin, toplanacak verileri de kişilerin gerçek kimlikleriyle eşleştirebilecek.
Geçen sene MHP’nin sosyal medyaya TC Kimlik No ile giriş önerisini hatırlayalım.
Şanghay merkezli Daxue Danışmanlık’tan Hanyu Liu’ye kulak verelim:
“Çin Komünist Partisi, bir yandan metaverse’i merkezileştirirken diğer taraftan Çin’i dışarıdaki dijital ekosistem’den izole etmeye çalışıyor”
Çin Komünist Partisi’nin Amerikan dijital kodamanlarını Çin’den atarak kendi şirketlerini nasıl büyüttüğünü, son iki yıldır da bu şirketleri nasıl kontrol altına alıp dijital sektörleri rekabete açmaya çalıştığını daha önce tartışmıştık.
Bakalım Çin’in “dijital insan regülasyonları,” geçen hafta değindiğimiz Avrupa Birliği Yapay Zeka Regülasyonları gibi “Brüksel etkisi” ile dünyaya yön verecek mi? Yoksa izole Çin, kendi dijital insan kalıbını kendine mi dökecek?
İmece Usulü Temiz Enerji: Topluluk GES’i Modeli
🌱 Haftanın İklim Teknolojisi
ABD ve Avrupa’da topluluk güneş enerjisi santralleri (GES) (community solar) gittikçe yaygınlaşan bir iş modeline dönüşüyor. Topluluk GES’leri, üzerine güneş paneli kuracak özel mülk sahibi olmayanların da abonelik yoluyla güneş enerjisine ulaşabilmesini amaçlıyor.
Topluluk GES’i kurulum ve bakım maliyetlerini kitlelere dağıttığı için yeni GES’lerin hızlı kurulumunu da teşvik ediyor.
ABD’de Biden yönetimi Temmuz’da 4,5 milyon ailenin Topluluk GES’ine erişmesini amaçlayan bir program başlattı.
Sistem kısaca şöyle çalışıyor:
Yerleşim (veya sanayi) merkezinin yakınındaki topluluk GES’inde elektrik üretiliyor.
Üretilen elektrik, topluluk GES’ini işleten kuruluş tarafından şebekeye satılıyor.
Hane ve işletme aboneleri normal bir şekilde şebekeden gelen elektriği tüketmeye devam ediyor.
Topluluk GES’ine yatırım yapan aboneler, yaptıkları yatırım oranında üretimden pay alıyor ve bunun üzerinden tüketimlerine bağlı olarak bir mahsuplaşma sağlanıyor. Bu sayede fatura tutarları aşağı çekiliyor ve aboneler elektrik kullanımlarını karbon nötr hale getiriyor.
Türkiye’de topluluk GES’ine en yakın model olan enerji kooperatifleri ne yazık ki regülatif engellerden dolayı yaygınlaşamıyor. Değişen düzenlemelerin geriye doğru uygulandığı bir ortamda Avrupa’nın en büyük panel üreticisi olsak bile güneş enerjisi potansiyelimizi gerçekleştiremiyoruz.
Dünya Gazetesi için “Güneş enerjisini kim engelliyor?” başlıklı yazımda Türkiye’de ve dünyada güneş enerjisi yatırımlarının önündeki büroratik engelleri tartışmıştım.
Hindistan’da dijital politikalar ve bölgesel dengeler
🤯 Dijital Kodamanlar
Haziran 2020’de Keşmir’de Çin ve Hindistan güçleri arasında balta ve sopalarla gerçekleşen çatışmada 20 Hintli asker hayatını kaybetmiş ve iki ülke neredeyse savaşın eşiğine gelmişti. Bu gelişmenin hemen sonrasında Hindistan, başta Baidu, Weibo, Tencent, ZTE, Huawei, Tiktok olmak üzere Çinli teknoloji firmalarına yaptırım uygulamaya başladı.
Hindistan, Çinli teknoloji şirketilerinin üstünlüğüne karşı dünyada süren soğuk savaşta ABD’nin Asya’daki en kritik müteffiki olabilir mi?
Ambargolar, her zaman yerlileşme vesilesi olur. Mesela, ABD’nin Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra uyguladığı ambargonun Türk savunma sanayiine itici güç olduğu söylenir.
14 Eylül’de Hintli milyarder Mukesh Ambani’nin sahibi olduğu ülkenin en büyük telekom operatörü Reliance Jio’nun, Facebook ile geliştirdiği WhatsApp’tan market siparişi uygulamasını ele almıştık. Bu hafta da Jio’nun Çin’li ZTE & Huawei’ye alternatif 5G teknolojisi geliştirme çabalarına dikkat çekelim.
Mukesh Ambani bizzat 5G projesinin reklam yüzü olmuş! Reliance Jio, Aralık 2023’te 5G teknolojisini hayata geçirmeyi planlıyor. 5G uyumlu Android temelli JioPhone Google ile birlikte tasarlanmış. 413 milyon abonesi ve politik bağlantılarıyla Jio, Amerikan dijital kodamanlar Facebook ve Google’ın Hindistan’daki adresi olmuş durumda.
Neden II. Elizabeth çok seviliyordu?
🖊 Global İşler Köşesi
Kraliçe II. Elizabeth’in ölümü ile İngiltere’de bir dönem kapandı. Göreve başladığı 1952’den hayata gözlerini kapadığı 2022’ye kadar geçen 70 yıllık sürede monarşi kurumunu ülkeyi bir arada tutan önemli yapı taşlarından biri olarak korumayı başardı.
Demokrasilerin, toplumsal kutuplaşmayla, hızla bölünmeye başladığı çağımızda İngiliz kraliçesini bu kadar birleştirici yapan neydi?
Neden İskoçlar, bir gün İngiltere’den ayrılsalar dahi Kraliyeti muhafaza etmeyi düşünüyor?
Acaba monarşi mi daha iyi toplumsal sonuçlar üreten bir rejim, yoksa cumhuriyet mi?
İngiliz halkının Kraliçe’ye son vazifelerini yapmak üzere kilometrelerce uzayan kuyruklar oluşturması beni yukarıdaki soruları sormaya itti. Eğer siz de bu soruların cevabını merak ediyorsanız bu haftaki yazıma bir göz atın derim.
Bitirirken
Haftaya değerli dostum Tayga Baltacıoğlu’nun yeni girişimi Debite’in sponsorluğunda Sifted konferansı var. Orada olacaklarla haberleşmek üzere…
İklim teknolojileri köşemizi yazan Azem Yıldırım’a ve bu hafta Jio haberini yazan Ataman Atılkan’a teşekkür ederiz.
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net
Çok güzel bir sayı olmuş ancak senin Elizabeth ile ilgili yazının linki açılmıyor.