Global İşler+ 2022/30
Global İşler+ 2022/30
🏨Airbnb’yi hizaya sokmak mı?, 👀 Google bizi izliyor!, 🏦İstanbul “Finans Merkezi” olur mu?
No.93 — 2022/30
Bu hafta Airbnb dosyamızla başlıyoruz. Her konuyu regüle eden Ticaret Bakanlığımız sizce Airbnb’yi de regüle etmeli mi? Sonrasında Google’ın çocuk pornocusu diye damgalayıp hayatını yok ettiği Mark’ın öyküsü var. İstanbul Finans Merkezi nasıl gelişir konulu yazımla bitiriyoruz.
Airbnb’yi hizaya sokmak mı?
📤 Haftanın Dosyası:
Airbnb bir emlak şirketi mi yoksa evlerini kısa süreliğine kiralamak isteyenlerle kiracıları buluşturan bir dijital platform mu? Fransa’da Airbnb’den yaka silken otel lobisinin başlattığı bu tartışmaya, 2020’de, Avrupa Adalet Divanı son noktayı koymuş ve Airbnb’yi haklı bulan bir karara imza atmıştı. Bu karara göre şirketin sadece bir platform olduğu tescillenmiş ve emlakçı lisansı almasına gerek olmadığına karar verilmişti.
Ancak Nisan ayında işin rengi değişti. Bu sefer hedef Airbnb üzerinden evlerini kiraya veren ev sahipleri. Avrupa’da bir otelde konaklarsanız, ödemeniz gereken bedellerden biri de belediyelerin aldığı konaklama vergisi. Airbnb üzerinden konaklayanlardan da bu verginin alınmasına dair bazı özel düzenlemeler kabul edilse de şeffaf bir veri seti olmadan kimden ne kadar vergi alınacağına dair ciddi bir mesafe katedilemedi. Nihayetinde Brüksel, Airbnb’den bu verileri paylaşmasını isteyince Airbnb ile mahkemelik oldu.
Avrupa Adalet Divanı, bu sefer, Airbnb’yi değil de Brüksel’i haklı buldu. Mahkeme, AB’nin e-ticaret kanunu çerçevesinde faaliyette bulunan Airbnb’nin bölgesel direktiflerden muaf olamayacağını ve vergi ile ilişkili veriyi paylaşması gerektiğine hükmetti. Kararın ardından Airbnb, Avrupa genelinde standart bir uygulamaya ihtiyaç olduğunu ve diğer dijital platformlara yönelik de bu kararın uygulanması gerektiğini söyledi.
Airbnb hem emlak piyasasını hem de konaklama sektörünü dönüştüren bir şirket. Bu etkileri sınırlamak isteyen Kanada’nın Vancouver şehrinde ise daha sıkı bazı uygulamalar geliştirilmiş. Mevcut durumda Airbnb üzerinden evinizi kiraya vermek istiyorsanız mutlaka belediyeden lisans almanız gerekiyor. Ayrıca lisans numaranız olmadan Airbnb üzerinden ilana çıkmanız da mümkün değil. Bu sonbaharda Vancouver Şehir Konseyi, ev sahiplerinin kiraladıkları evlerde yaşamasını zorunlu kılan yeni bir düzenlemeyi de oylamaya hazırlanıyor.
Barınma sorununun neredeyse krize dönüştüğü ABD’de ise tekil bir uygulamadan bahsetmek güç. ABD’de ne gibi tartışmalar olduğuyla ilgilenenler için AP’nin hazırladığı dosyalar ilginç olabilir: Amid housing crises vacation towns limit short-term rentals; New Orleans short-term rental rule struck down by court
Avrupa Adalet Divanı’nın yakın zamanda karar vermesi beklenen bir başka dava da İtalya ile ilgili: Airbnb obliged to provide information to tax authorities, EU court adviser says
Ben de konuyla ilgili Türkiye’nin tavrını Dünya Gazetesi’nde 8 Ocak 2020’de tartışmıştım.
Google’ın algoritması ile başınız derde girebilir mi?
🤯 Dijital Kodamanlar
Sadece 2021 yılında, Google 600.000’in üzerinde çocuk istismarına ilişkin içerikle ilgili ihbarda bulunmuş. 270.000’in üzerindeki Google hesabını ise kapatmış. Bu fotoğraf, sorumlu bir dijital hizmet sağlayıcının profilini yansıtsa da aslında kendi içerisinde bazı ‘yanlış anlaşılma’ hikayelerini de barındırıyor.
Geçtiğimiz sene pandemi nedeniyle herkes hastanelerden uzak durmaya çalışıyordu. Bu süreçte uzaktan teşhis ve tedavi yöntemleri hızla yaygınlaştı. Hastaneye gidemeseniz de doktorunuza şikayetinizi çevirimiçi platfomlar üzerinden anlatmanız ya da fotoğraf göndererek görüş almanız giderek daha fazla tercih edilir oldu.
Peki bu iletişim sadece doktorunuz ve sizin aranızda mı yoksa üçüncü bir göz de bu işin içinde mi? New York Times’ın haberine göre geçtiğimiz yıl San Fransico’da gerçeklen bir olay, Google’ın bu iletişimi takip edebildiğini ortaya koyuyor. Dahası hukuki süreçler ile de karşılaşma ihtimali dahi söz konusu.
Pandemi döneminde çocuğunun penisinde anormal bir şişkinlik gözlemleyen Mark, eşiyle birlikte, doktorlarına danışmak için çocuklarının ilgili yerlerinin fotoğraflarını çekip gönderince başlarına gelmeyen kalmamış. Fotoğrafların Google’ın yapay zekası ile tespitinin sonucu ise Mark’ın 2000’lerin ortasından beri kullandığı Google hesabı kapatılmış ve hakkında soruşturma başlatılmış. En sonunda hakkında açılan soruşturma, söz konusu fotoğrafları inceleyip durumu anlayan polis memuru tarafından kapatılmış. Ancak, Google Mark’ın hesabını silmiş ve e-posta arşivi, Google Fi’da bulunan bütün fotoğraf albümleri ve takvim uygulamasındaki bir çok bilgi de kaybolmuş. Bir bakıma Mark’ın dijital hayatına son verilmiş.
Tüm dijital hayatımızı kontrol eden Google bu işten “ben özel bir şirketim, istediğimi yaparım” diye sıyrılabilir mi? Çocuk pornosunun engellenmesi gibi ulvi bir amaçla masum insanların hayatının yok edilmesi nasıl dengelenmeli?
İstanbul “Finans Merkezi” olur mu?
🖊 Global İşler Köşesi:
22 Haziran tarihinde İstanbul Finans Merkezi (İFM) ile ilgili kanun Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. İçerisinde vergi istisnalarından yabancı istihdamına kadar önemli avantajları barındıran bir metin.
Peki sadece verilen teşvikler İstanbul’un New York, Londra, Tokyo, Singapur gibi merkezler arasından sıyrılması için yeterli mi?
Türkiye’yi, AB’deki Lüksemburg ve Malta gibi örneklerden, hangi avantajlar öne çıkarır?
Bana göre bazı niş alanların İstanbul’u diğer rakiplerinden ayırması ve İFM’nin yeni nesil bir finans merkesi olarak öne çıkmasına katkıda bulunması muhtemel:
Yeşil finans
Kripto varlıklar
Daha fazlası için bu hafta Dünya Gazetesi için kaleme aldığım İstanbul “Finans Merkezi” olur mu? başlıklı yazıma göz atmanızı tavsiye ederim.
Okurlarımızdan: IFM’nin şehircilik açısından yapısını değerlendiren Ömer Yılmaz’ın “Mastır Geliştirme: İstanbul Finans Merkezi” başlıklı yazısını, bir numaralı Ataşehir muhalifi, değerli dostum Esen Çağlar tavsiye etti. Bir bakın derim.
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net