Global İşler+ 2022/24
Global İşler+ 2022/24
🤬cancel culture, 🇪🇺AB yapay zeka, 🏘yabancılara ev satışı, 📃e-ticaret/DMA, 💲kripto regülasyonları
No.87 — 2022/24
Küçük bir aradan sonra yine beraberiz. Bu haftanın gündeminde AB Yapay Zeka Taslağı ve AB e-ticaret yasası olan DMA’yı ele alıyoruz. Daha sonra ev kiraları ve yabancılara ev satışına dair yazım var. Son olarak kripto regülasyonlarına bakıyoruz.
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Keyifli okumalar!
Cancel culture’dan yeni sosyal medya yasasına
🖊 Global İşler Köşesi: Yeni sosyal medya kanunu yakında TBMM Genel Kurulu’na gelecek. Kanuna göre artık bir tviti, retvit yapmadan önce adeta bir gazeteci gibi doğruluğunu teyit etmeniz gerekiyor. Aksi halde hapis cezası ile karşılaşabilirsiniz. Bu tahmine doğru ilerliyoruz. Bir de madalyonun diğer yüzü var: Sosyal medya kanunu devletin ifade hürriyetine getirdiği son kısıtlardan biri olurken, biz bugün dünyada ve Türkiye’de ifade hürriyetini başka kimler kısıtlıyor bakalım.
Geçen hafta Dünya Gazetesi’nde yazdım.
31 Aralık 2021 tarihli yazımda yeni yıl için “Yeni sosyal medya kanunu çıkarsa en az bir global sosyal medya platformu Türkiye’den çekilecek” tahmininde bulunmuştum.
📚 Haftanın Kitabı: Bu yazıyı yazarken esinlendiğim Francis Fukuyama’nın son kitabi Liberalism and Its Discontents’i okumanızı öneririm.
Yapay zekaya ideoloji savaşı
🗞Haftanın Haberi:
Daha önce Nesibe’nin özet bir bilgi notu ile ele aldığı, bültende de gelişmelerine sürekli yer verdiğimiz Avrupa Birliği Yapay Zeka tasarısında birçok madde tartışmaya açıldı.
Eleştirileri incelediğinizde “bu kadar genel amaçlarla bir teknoloji nasil duzenlenebilir?” diye sormadan edemiyorsunuz. Biraz yakından bakalım:
Tanım:
Sol vekiller — Teknolojinin gelişim hızı dikkate alarak geniş bir tanım öneriyor. Merkez sağ — OECD öneri raporlarındaki tanımda ısrar ediyor. Ayrıca makine öğrenimi için de tanımlama oluşması gerektiği yönünde eleştirileri var.
Kapsam
Liberaller — Blokzinciri temelli varlıklara referans da dahil olmak üzere, meta veri tabanındaki yapay zeka uygulamalarının da kapsama alınması için örnekleyici bir makale yayımlandı. Ayrıca, belirli koşullar altında AB'de yerleşik olmayan veya faaliyet göstermeyen sağlayıcılara kuralların uygulanması öneriliyor.
Yasaklı faaliyetler:
Yeşiller — Yasaklı faaliyetlerin duygu tanıma ve herhangi bir insan davranışının otomatik olarak izlenmesine kadar genişletilmesi önerildi. Sistematik dezenformasyon ve kolluk kuvvetleri, göç, iş ve eğitim alanındaki yasa dışı içerik öneren tavsiye sistemleri de bunlara dahil.
Yüksek riskli sistemler:
Merkez sağ — 'kritik kullanım durumları' listesinde Ek III'te belirtilen sektörler listesinde yer alan sistemler için otomatik sınıflandırmayı değiştirilmesini önerdi. Bu kullanımlara dayanarak, yapay zeka sağlayıcıları, sistemlerinin sağlık, güvenlik ve temel haklar için önemli riskler oluşturup oluşturmadığını kendi kendilerine değerlendirmek zorunda kalacaklar.
Muhafazakarlar — kredi itibarını değerlendirmek için tasarlanmış sistemleri yüksek risk listesinden çıkardı. Buna karşılık, yeşil milletvekilleri bu kategorinin; medya tavsiye sistemleri ve sağlık sigortası süreçlerinde kullanılan algoritmalara kadar genişletilmesini öneriyor.
Yeşiller — çok daha katı çevresel gereklilikler getirilerek; üçüncü tarafların ve onaylanmış kuruluşların katılımının artırılmasını öneriyor. Ek olarak, tüm sağlayıcılar ve dağıtımcılar için temel haklar etki değerlendirmeleri zorunlu hale getirilmesi yönünde ısrarcılar.
Yabancılara ev satışı yasaklanmazsa “öz vatanımızda parya” olacağız
🖊 Global İşler Köşesi: Yabancılara ev satışı yasaklanmalıdır. Dün konut kredilerine getirilen sınırlamadan sonra, ülkemizdeki konutlar nakit zengini Rus ve Arapların eline geçecek. Konut kredisi sınırı yabancılara satışı sınırıyla beraber getirilmeli.
%25 kira artış sınırına dünyada benzer uygulamaların iktisadi etkilerini merak ediyorsanız şu iki makaleye göz atabilirsiniz:
ABD’deki kira kontrol politikaların tarihine dair bu makalede; kira kontrolünün konut piyasasında verimsizlikler getirdiği sonucuna varılıyor.
Avrupa’daki kira politikalarında neoliberalizm etkisiyle hükümetin daha az dahil olduğu bir sistemin oluşmuş. Ancak, makalede konu kira kontrol politikaları olduğunda genel politikaların değil durumun gerektirdiği politikaların oluşturulması yönünde.
E-ticaret yasasına global bakış
📹 Haftanın Videosu: E-ticaret yasasını birçok yönüyle ele aldık, ancak bu gündem yalnızca Türkiye’ye özgü değil. Ben bu konuya biraz korona tedbirleri gibi bakıyorum; bir anda birçok önlem alınıyor alınsa daha mı iyi olur yoksa daha mı kötü tam olarak bilemiyoruz.
Değerli dostum Recep ile söz verdiğimiz DMA videosunu sonunda çektik, bu sayede bu kanunlara global bir bakış yapmış olacağız.
Kripto regülasyonlarında ilk adım
🌏 Kripto Dünyası:
Son aylardaki piyasa hareketlenmeleri kriptoya karşı görüşleri tartışmalı hale getirdi. Bu hararetli durum, regülatörlerin de bir an önce sektörü düzenleme derdine düşürdü. Peki bu düzenlemeler nasıl olmalı? Nesibe LUNA çöküşünden sonra regülatörlerin telaşını ve teknolojiyi engellemeden oluşturabilecek yol haritasını CoinDesk’te yazdı.
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net