Global İşler+ 2022/19
📈 Tiger Global,📹 Berlin'den notlar, 🐦 Elon Musk, 🌏 kripto dünyası
No.82 — 2022/19
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Geçen haftadan beri global piyasalar karışık. Özellikle teknoloji hisseleri ve kripto varlıklardaki düşüşlerin önemli sonuçları olabilir. Olanları anlamak için biraz daha zamana ihtiyacımız olacak. Bu hafta teknoloji girişimi değerlemelerine olan etkiler ve kripto varlık düzenlemeleri üzerindeki sonuçlara odaklanıyoruz. Keyifli okumalar!
Kaplan devri bitti m?
🖊 Global İşler Köşesi:
Tiger Global, Türkiye’ye geçen sene gelen girişim sermayesi yatırımının %90’ını alan Trendyol ve Getir'in yatırımcısı. Global piyasaları savaş ve stagflasyon korkusu sarınca Tiger’ın yatırımlarının değeri %44 düştü.
Tiger'ın kardeşi Softbank da 27 milyar dolar zararda. Para kazanmak yerine indirim verip kullanıcı kazanalım diyen girişimlerin işi zor. Artık "bu işten geri kalmayalım" diye yatırım yapacak fon bulmak zor.
Kaplan devri bitti mi?
Tiger Global fonunun yönettiği varlıkların toplam değeri 93 milyar dolar. Bu kadar parayı yöneten kişi sayısı 188. Yani Tiger, kişi başına aşağı yukarı 500 milyon dolar yatırım yönetiyor.
Diyeceksiniz milyarlarca dolar bu kadar kolay yatırılır mı? Eğer paranın fiyatı sıfırsa yatırılır. Sıfır faiz, bol para ortamında Tiger, Softbank gibi global fonlar “bu işten para kazanılır mı?” denecek iş modellerinden dünyanın dört bir yanında kocaman şirketler çıkardı.
Belki de en iyi örnek hızlı online süpermarket. Eskiden süpermarkete gidip, raftan kendiniz seçip, evinize kadar taşıdığınız ürünleri cep telefonundan sipariş ediyorsunuz ve ayağınıza geliyor. Olacak iş mi?
Bu hizmet hem türlü indirim ve kampanyalarla orta sınıfın ödeyebileceği bir fiyata olacak, Hem kuryeler iyi para kazanacak, Hem de bu işi yapan şirketler kar edecek. Bu üçünün aynı anda olması ancak sınırsız girişim sermayesi finansmanı olan düşük faiz ortamında mümkündü.
Netflix, çok iyi dizileri kucağınızdaki bilgisayara bedava denebilecek bir fiyata getiriyordu. Netflix’in piyasa değeri 2022 başından beri üçte birine indi. Hem en iyi dizilerin tüm bölümlerini birden izleyim hem de az para vereyim devri bitti.
Bir kere global fonu buldunuz mu akan sınırsız girişim sermayesi yatırımı veya sıfır faizli borçla büyüyen şirketler yavaşladıkça, gerçekten yaptığı işten para kazanabilecek makul erken aşama girişimlerin de önü açılacak.
Bu hafta Dünya Gazetesi’nde yazdım.
Firmaların yönetim ücretleri net varlık değeri üzerinden olur. Yani şişirilmiş değerlemeler daha fazla yönetim ücreti anlamına gelir. Bu fona bakarsanız Tiger’ın ücretlerinin oldukça fazla olduğunu görüyorsunuz. Tiger anlaşma yoluyla özel yatırımları sürdürüyor, bu “kazananları” bulmak ve “kaybedecekleri” görmezden gelmek için güçlü bir model oluşturuyor.
Tiger yatırım yaptığı yüksek değerlemeleri bağırarak açıkladı. Normalde halka kapalı şirketlerde bunlar sırdır. Ancak değerlemeler yükseldikçe fonun değeri de yapay olarak artıyordu. Yüksek değerlemelerin getireceği toplumsal tepkiyi de öngöremediler.
Geçen hafta Dünya Gazetesi köşemdekilerin neredeyse aynısını @johnthornhillft Financial Times'da yazmış.
Anonimlik ifade özgürlüğü kapsamında
🖊 Haftanın Yazısı:
Twitter’daki anonim hesaplar pişirilip pişirilip önümüze getirilen bir mesele. İki sene önce MHP de buna yönelik TC Kimlik ile sosyal medyaya girme zorunluluğuna dair bir yasa tasarısı sunmuştu. Elon’ın da Twitter’ı satın alma yolunda sözünü ettiği ilk meselelerden biri anonimliği kaldırmak oldu.
Yine de Elon Musk'ın 'tüm kullanıcıları doğrulama' arzusu Myanmar ve Suudi Arabistan gibi otoriter ülkelerde can güvenliği tehlikesini öne çıkarıyor. Toplumda ayrımcılığa maruz kalan insanların topluluk içinde var olması sosyal medya sayesinde gerçekliyor, sosyal medyayı tamamen sokağa çevirmek dezavantajlı grupların var olması gereken alanların sayısını azalttığı ve toplumdan silinmesine neden olabilecek. Aynı durum siyasi/düşünce suçlarına yönelik baskının çok olduğu ülkeler için de geçerli.
İki hafta önce HalkTV’de Elon Musk bu işten cayacağını söylemiştim.
Füsun Sarp Nebil’in dün Yetkin Report’ta yayımlanan “Musk ile Twitter Arasındaki Meydan Savaşı Nasıl Sonuçlanır?” başlıklı yazısını okumanızı öneririz.
Bu arada geçen hafta Elon’un sevdiği emojilere bakmıştık, belli ki güncelleme gelmiş. İki gün önce Twitter CEO’suna “💩” emojisi atması gündem oldu:)
Stabil koinler regülasyon için ilk basamak
🌏 Kripto Dünyası:
Daha önce bültende çok kez kripto varlıklara yönelik politika gündemlerine yer verdik, madem her hafta bir içerik çıkıyor o halde biz de bir Kripto Dünyası köşesi yapalım dedik. Zaten Nesibe de Haziran itibarıyla CoinDesk’te köşe yazarı olarak katkı sunacak.
Geçen hafta kripto varlık piyasasındaki endişe, regülatörleri tekrar harekete geçirdi. Daha önce bültende İngiltere’nin stabil koin regülasyonu için yayımladığı istişare raporunu ele almıştık; politika yapıcılar istikrarlı paraların hızlı büyümesi, yüksek perakende benimseme potansiyeli ve geleneksel finansal sistem ve dijital varlıklar arasındaki köprü rolü nedeniyle stabilkoinlerin öncelikli düzenlenmesine yöneliyor. Zira Türkiye’de de öyle oldu. TerraUSD'nin bu haftaki çöküşünün ardından, Kasım ayından bu yana ABD senatosunda zaten öncelikli olan algoritmik stabilkoin regülasyonu acil gündem oldu.
Geçen sene sonunda ABD Başkanlığı Finans Grubu (i) kullanıcı güvenliği ve operasyon riskleri, (ii) ödeme sistemi riskleri, (iii) sistemik risk başlıkları altında politika önerileri sunan bir stabilkoin raporu yayımlanmıştı.
Ayrıca CoinDesk Global’in UST’ye neler olduğu ve algoritmik stabilkoinlerin geleceğini konuştuğu bu podcasti dinlemenizi öneririz.
Kripto varlıklara alışmak ve düzenlemek için stabil koinlerin bir basamak olabileceğini hep söylüyoruz. Burada diğer bir tartışma, stabilkoinlerin hangisinin düzenlemeye tabi olacağı. Kongre’de de regülasyona hangilerinin dahil olacağı tartışılıyor.
İtibari para destekli stablekoin'ler: Rezerv varlığı dolar gibi bir itibari para olan.
Kripto destekli stablecoin'ler: Başka kripto parayı da rezerv olarak kullananlar. (Böylece ihraççıları, oluşturdukları stablekoin'lerin değerinden çok daha fazla kripto parayı rezervlerinde tutarak dalgalanmanın etkisini azaltmaya çalışıyor)
Algoritmik stablecoin'ler: Herhangi bir itibari para veya kripto tarafından desteklenmeyen stablekoin'lerdir. (Algoritmik stablekoin'ler, rezerv varlığı yerine token arzını kontrol eden algoritma ve akıllı sözleşmeler kullanır. İşlevleri merkez bankalarına benzeyen bu mekanizmalar, stablecoin fiyatının sabitlendiği para biriminin fiyatının altına gerilemesi halinde arzı azaltarak fiyat istikrarını korumak hedeflenir)
Kanunda algoritmik stabilkoinleri ele almakta tereddüt ediliyor. Cumhuriyetçilerin algoritmik stabilkoinlere daha çok SEC tarafından düzenlemeye tabi olan ve yalnızca kayıtlı broker-bayiler aracılığıyla erişilebilen para piyasası fonları olarak baktığına dair önerilerde artış var.
Rekabet Otoritelerinin Berlin Toplantısı
📹 Haftanın Videosu:
InterAlia’nın yeni bölümünde değerli dostum Recep Gündüz ile Rekabet Otoritelerinin Berlin toplantısından notları konuştuk. “Enflasyonla mücadelede rekabet otoritelerinin rolü ne olabilir?”i tartıştık.
Bir sonraki bölümde AB e-pazaryeri düzenlemeleri DMA ve DSA ile beraber Türkiye’deki e-ticaret yasa taslağını da konuşacağız. DSA ayrıca sosyal medya platformlarına yönelik de düzenlemeler içeriyor.
Bu haftaki sayımızı beğendiniz mi?
Meh 🤨 | Tadında 🙂 | Bilgilendim 🤓| Beğendim, ilettim 😎
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
🔗Web: ussal.net