Global İşler+ 2022/16

yapay zeka ve toplum 🦾, 3D baskı neden artıyor?🖨, Elon Musk ve Twitter🐦

Apr 20, 2022

No.79 — 2022/16

Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!

Uzun süredir ilk defa kurmaca bir kitap okudum. Bu hafta sizi bu kitap ve tekraren yazarıyla tanıştıracağız. Sonra yapay zeka ve 3D baskı teknolojileriyle devam ediyoruz.

Yapay zeka toplumu nasıl şekillendirecek?

📚 Haftanın kitabı

2041 yılında tüm araçlar otonom hale gelirse beklenmeyen acil durumlarda araçları kim kullanacak? Yapay zeka sadece öngörülebilen durumlara göre hazırlıklı. Mesela büyük bir tsunami ya da terörist saldırı sonrası kurtarma operasyonu gerekiyor, ne yapacağız?

Kai-fu Lee’nin son kitabındaki hikayelerin birinde, Sri Lanka’da 13 yaşında bir çocuğa “oyun oynatıyoruz” diye nasıl çocuğun böyle bir kurtarma operasyonunda kullanıldığını anlatıyor. Sürücü Sri Lanka’da yüzlerce “e-sporcu”nun olduğu bir oyun merkezinde, kullanılan araçsa Çin’de Shenzen’de.

Aklıma 2001 civarında Ankara Esat’ta gittiğimiz tombalacılar geldi. Son zamanlarında, polis basınında suç aletleri ele geçirilmesin diye topların çekildiği makineyi başka bir yerde çalıştırıp Esat’taki kıraathaneye canlı yayın yapmaya başlamışlardı. Kısıtlar inovasyonu tetikliyor.

Dünyanın en önemli yapay zeka otoritelerinden Kai-fu Lee’nin önceki kitabını da bültenimizde tanıtmıştık. AI 2041: Ten Visions for Our Future isimli bu yeni kitapta ise bilim kurgu yazarı Chen Qiufan ile beraber çalışıp, 2041’de yapay zekanın toplumu nasıl şekillendireceğine dair 10 hikaye yazmışlar. Kitabı iki nedenle beğendim:

Hikayeler sadece gelişmiş ülkelerden değil dünyanın farklı köşelerinden,
Her hikayeden sonra Kai-fu Lee ilgili teknolojilerin değerlendirmesini yapıyor.

İlk hikayede, 2041’de Hindistan’da yapay zeka destekli fal teknolojisini görünce “Aa zaten Faladdin bunu 2021’de Türkiye’de yapmıştı” dedim. Faladdin’in profiline bültenimizde yer vermiştik.

📸 Haftanın Görseli:

Daha önceki bültenimizde AB’nin Yapay Zeka Taslak düzenlemesini ele almıştık. AB, kişisel veriler konusunda kapsamlı düzenleme yaparak GDPR’ı alanında örnek alınan düzenleme haline getirmişti. Birçok ülke GDPR’a uyumlu olmak için çaba sarf ediyor. Yapay Zeka düzenlemeleri açısından da AB’nin amacı GDPR’laşmak.

Mehmet Bedii Kaya @MBediiKaya

US innovates, EU regulates, China replicates! Turkey? Turkey makes çalıştay 😁

3D baskı kullanımı neden artıyor?

🖊 Haftanın Yazısı:

3D baskı ve katmanlı imalat bir süredir eskisi kadar konuşulmuyor. Fast Company bu teknolojiyle ilgili 4 kullanım sebebine dikkat çekmiş:

TEDARİK ZİNCİRİ DİJİTALLEŞMESİ: COVID-19, küresel tedarik zincirlerinin güvenlik açıklarını ortaya çıkardı. 3D baskının benimsenmesi, üretimi yerelleştirerek ve fiziksel olarak depolanan envanteri yazılım dosyalarıyla değiştirerek üretim operasyonlarını etkili bir şekilde dijitalleştirebilecek.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK: Forrester'ın “Markalar ve Politika Çarpışıyor” başlıklı raporuna göre, iklim değişikliği tüketicilerin markaların üzerinde durması gerektiğini düşündüğü ilk üç konudan biri. 3D baskısı katmanlı imalat malzeme maliyetlerini ve atığı yaklaşık %90 oranında düşürürken enerji tüketimini de %25-50 oranında azaltabilecek.
KİŞİSELLEŞTİRME: Özellikle sağlık hizmetleri, her hasta için kişiselleştirilmiş yeni ve heyecan verici tıbbi ve dişçilik uygulamalarıyla 3D baskının benimsenmesine öncülük ediyor. Kişiselleştirilmiş, 3D baskılı anatomik modeller kullanarak karmaşık bir ameliyatı planlama ve prosedürün kendisinden önce eğitim alma yeteneği, ameliyathane süresini ve iyileşme süresini azaltma ve başarı oranlarını artırma potansiyeline sahip.
DAHA HIZLI YENİLİK: Geleneksel üretim yöntemleri uygulanmadan önce ilk üretim parçalarını üretmek için 3D baskı da kullanılıyor. Küresel üretimin bükülme noktası diyebiliriz.

Geçen sene Ekim’deki Dünya Gazetesi yazımda “Bu teknolojiler şu an çok pahalı, pahalı olduğu için de yaygın değil. Ancak bu ürünlerin kullanımı arttıkça, maliyetleri düşecek; maliyetleri düştükçe kullanım daha da artacak.” demiştim.

Elon Musk/Twitter

🔊Haftanın Gündemi:

Elon Musk'ın satın alma fiyatı teklifi zaten Twitter'ın son yılki hisse fiyatı ortalaması. Tamam piyasalar düştü ama Twitter da tam ürünü paraya çevirmek için yollar bulmaya başlamıştı. Acaba Musk fiyatı artırır mı? Zannetmiyorum.

Nereden finanse edecek? Ya eşten dosttan 5'er 10'ar milyar dolar isteyecek ki zor iş ya da bankadan borç alacak. Hiçbir banka sadece Twitter hissesi rehni ile 45 milyar dolar borç vermez. Mutlaka Tesla hissesi rehni de isteyeceklerdir. Böylece Twitter ve Tesla alakasız iki şirket de olsa hisse fiyatları korele hale gelecek.

Twitter daha yeni part-time CEO'su Jack Dorsey'den kurtulmuş, ciddi bir şirket olmaya adım atmıştı. Elon Musk zaten halen Tesla ve SpaceX'i yönetiyor. Bir şirket daha yönetebileceğini düşünmek zor. Zaten "parada gözüm yok" demiş. Zaten görünen o ki Twitter YK’sı da teklifi kabul etmeyecek. Nitekim hisse senedi fiyatları da teklife olumlu cevap vermedi.

🎙Haftanın Podcasti: Tabii ki @profgalloway analizini dinlemek lazım. Is Elon's Offer Serious?
Elon’ın bu cesareti nereden geliyor? Daha önce Dünya Gazetesi’nde yazmıştım. Elon Musk: Dâhi mi, soytarı mı?
Elon Musk Twitter’ı alsa bizim için ne değişir? ⁦Değerli gazeteci Ümit Alan Birgün’deki yazısını okumanızı öneririm.
En çok beklediğim kitap: Walter Isaacson’ın şu an üzerinde çalıştığı Elon Musk biyografisi.