Global İşler+
Global İşler+
📱Global Girişimcilik Haftası, 🤯Facebook ve çifte standartları
No.58
Her hafta Çarşamba sabahı çıkan Global İşler+ Bülteni’nde teknoloji, toplum ve politikanın kesişiminde dünyada olup bitenlere bakıyor, Türkiye’de olanları anlamaya çalışıyoruz. Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Bu hafta global girişimcilik haftası dolayısıyla teknoloji girişimciliği ekosistemine dair uluslararası ve ulusal raporlara bakacağız. Daha sonra Facebook ve yeni çifte standartlarından bahsediyoruz.
10 Kasım dolayısıyla Cumhuriyetimizin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ü saygı ve özlemle anıyoruz.
Global Girişimcilik Haftası:
🎯 Haftanın Bonusu:
Bu hafta Global Girişimcilik Haftası, Türkiye’deki etkinlikler yönetim kurulu üyesi olduğum Global Entrepreneurship Network — GEN Türkiye tarafından organize ediliyor.
GEN’in dünya çapında ekosistemleri karşılaştırdığı The Global Startup Ecosystem raporuna göre, teknoloji girişimciliği COVID-19’la gelen yeni alışkanlıkların etkisiyle hiç olmadığı kadar Silikon Vadisi’nin dışına çıkmış durumda. Yukarıdaki grafik Silikon Vadisi dışındaki yerlerdeki şirket değerlemelerindeki artışın toplamını gösteriyor. Silikon Vadisi’nden kaçış var ama yine de teknoloji girişimciliği 40 civarında yerde konsantre olma eğiliminde. Acaba Türkiye/İstanbul bu yerlerden biri olabilecek mi?
COVID-19 sırasında kurulan, bugün 18 ayda 8 milyar dolar değere ulaşan Hopin şirketinin sahibi Johnny Boufarhat hayatında hiç Silikon Vadisi’ne gitmemiş. Azeem Azhar ile podcastini dinlemenizi öneririm. Özellikle hızlı büyüyen şirket yönetimi üzerine tavsiyeleri için.
IFC geçen hafta “deep tech” yani bilimsel çalışmalara dayanan derin teknoloji girişimciliğine dair bir rapor yayımladı. Türkiye’de ihmal edilen bir alan. Derin teknoloji girişimciliği için geleneksel “sonlu” (closed-end) girişim sermayesi fonları optimal sonuç vermeyebiliyor. Bu işlerde sonuç almak 5-10 seneden daha uzun sürüyor, dolayısıyla daha sabırlı yatırımcılara ihtiyaç var. Silikon Vadisi’nin en meşhur girişim sermayesi fonlarından Sequoia geçen hafta “sonsuz” (evergreen) bir fon yapısı açıkladı.
Bizde de Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı (GSYO) ismiyle böyle bir fon yapısı var ama vergi avantajları nedeniyle çoğunluk şirket alım satımlarında kabuk olarak kullanılıyor.
Geçen hafta Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın görüşe açtığı Teknogirişimcilik Stratejisi’ni beğendim. İlk kez girişimcilik politikalarına dair kurumlar arası koordinasyon problemine yönelik yönetişim mekanizmaları önerilmiş. Bu sorunun fark edilmesi dahi önemli.
Değerli dostum Serkan Ünsal’ın kurucusu olduğu Startups Watch’ın Türkiye Girişimcilik Ekosistemi 2021 raporu çıktı, ülkemiz girişimcilik ekosistemini yakın mercekte sunan bu rapor çok değerli.
Yukarıda bahsettiğimiz Global Startup Ecosystem raporu ve Türkiye’nin durumuna dair bu akşam 17.00’deki paneli de izleyebilirsiniz.
Türkiye’de iş modeli icadı çok, ya ihracatı?
📝 “Global İşler”:
Global Girişimcilik Haftası’nın amacı girişimciliği kuıtlamak. Ülkemizde yaratıcı fikirler çok. Peki bu girişimlerin başarılı olması için ne gerekiyor? İş modelini icat ediyoruz ama ihracatı olmadan ne kadar globalleşebiliriz?
İhracat denildiğinde aklınıza hala elbise veya araba satmak mı geliyor? Bugün yeni bir ihracat modelinden bahsedeceğim: İş modeli ihracatı.Şimdi al ama her ay başı biraz öde, marketten çocuğa ekmek aldır gibi gündelik fikirleri iş modeline çevirmek tamam da sonra ihraç etmek? Geçen hafta Dünya Gazetesi’nde yazdım.
Sansürcü Facebook
🗞 Haftanın Haberi:
Sosyal medya kısıtlamalarına yönelik tartışmalar siyasilerin hesaplarına karşı yapılan eylemlerden sonra daha da alevleniyor. Sosyal medya yasası çıkana kadar bu konuyu belirli aralıklarla ele alacağımı belirtmiştim. İktidar partilerinin sosyal medya yasaklarını artırmak için yaptığı çalışmalara 44. bültenimizde yer vermiştik.
Geçen hafta da TBMM Dijital Mecralar Komisyonu, Facebook temsilcilerini dinlemişti. Toplantı sonunda Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman: “Platformların kendilerini ulus devletimizin üzerinde görmesine izin vermiyoruz.”, ben de defalarca bunu vurgulamıştım! 53. bültenimizde yer verdiğimiz dünyanın en büyük otokrasisi: Facebook bölümü dikkatinizi çekebilir.
Kazakistan da Eylül ayında sosyal medya yasası üzerine çalışmaya başladı. Platformlara ofis açma ve sorumlu temsilci atama zorunluluğu getirdiği aksi halde hükümetin sosyal ağ ve mesajlaşma uygulamalarını engelleyeceği bir model üzerine çalışılıyor.
Facebook ve Kazakistan arasındaki anlaşmaya göre; Facebook'un ‘İçerik Raporlama Sistemine’ (CRS) Kazakistan hükümetinin doğrudan ve münhasır erişimi sağlanacak. Yani bundan sonra hükümet “şu içeriği kaldır” diyecek ve içerik kaldırılacak.
Facebook kendi otoriterleşirken, devletlerin de vatandaşlar üzerindeki baskılarını artıracak politikalarla devletleri kendine bağlı tutuyor.
Meta yeni ittifaklar peşinde
🤯 Dijital Kodamanlar Köşesi:
Facebook, platformun küresel içerik politikasını ihlal ettiği gerekçesiyle Etiyopya başbakanının içeriğini kaldırdı. Böylece Facebook’un devlet liderlerine karşı sansürüne Trump’tan başka bir örnek daha gelmiş oldu.
Geçen ay yayımlanan Facebook Papers’da şirketin ABD dışında yeterince yerel dil bilen, vb. personel çalıştırmaması nedeniyle Etiyopya gibi çatışma bölgelerinde şiddetin körüklendiğine dair kanıtlar ortaya çıkmıştı. Daha önce 48. bültenimizde Facebook’un içerik kaldırma konusunda hükümetlere uyguladığı çifte standartları ele almıştık.
Dünyanın en uzun yürüme yolu
📷 Haftanın Görseli:
Yürümek için dünyanın en uzun yolu Türkiye’den geçiyormuş :)
Bitirirken…
Bu haftaki Dünya Gazetesi yazım da coğrafya ile ilgili. Saat dilimlerinin siyasi yönünü bu Cuma yazımda okuyabilirsiniz.
Gelecek hafta Şubat 2020’den beri ilk kez yurtdışı seyahati yapacağım için sizlerden bir hafta müsaade istiyorum. Sonraki hafta dopdolu bir bültenle geri döneceğiz. Dünya Gazetesi yazıları normal zamanında devam edecek. Görüşmek üzere! :)
Bu bülten size iletildiyse lütfen Substack üzerinden üye olun!
Bülteni Nesibe Kırış ile beraber hazırlıyoruz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
❗️Telegram: Global İşler
🔗Web: ussal.net