Global İşler +
🚀 Bayram dosyası: Jack Ma, Mark Zuckerberg, Elon Musk
No.35
Sabah ilk yolladığımız versiyonda birçok yazım hatası varmış. Haber veren okuyucularımıza teşekkür ederiz. Düzeltmelerle beraber bültenimizi sizlerle yeniden paylaşıyoruz.
Bu hafta şimdiye kadarki 35 bültenimizden içerikleri (birkaç yeni içerikle beraber) üç karakter çevresinde ilginize sunuyoruz: Jack Ma, Mark Zuckerberg ve Elon Musk. Umarım beğenirsiniz. Herkese tekrar iyi bayramlar!
Jack Ma: Big Tech ve finans
Jack Ma, Çin’de e-ticaret patlamasını yakalayıp en büyük e-ticaret şirketi Alibaba’yı kurmuştu. Fakat esas büyük girişimi Ant Financial oldu. Ant Financial, Alibaba’nın kullanıcı tabanı ve verisini kullanarak dünyanın en büyük finteki haline gelmişti. Ta ki Çin Komünist Partisi’nin geçen sene sonundaki —Ant Financial tarihin en büyük halka arzlarından birini yapmadan önceki — müdahalesine kadar.
Kimileri Jack Ma ile Xi Jinping arasında ego savaşı var dedi, kimileri Jack Ma çok konuştuğu için bileti kesildi dedi ama görünen o ki, Çin’deki yeni devlet politikası başka alanlardan toplanan kullanıcı verisini finans alanında kullanan finteklerin semirmesine izin vermemek yönünde. Çin’deki düzenleyiciler kullanıcıların bir uygulamaya kilitlenmesini istemiyor.
Alibaba Çin’in Big Tech öncüsü. Dünyada Facebook, Google, Amazon, Apple gibi şirketlerin finansal hizmetlere girmesinin getireceği riskler ise uzun süredir tartışılıyordu:
Finansal İstikrar Kurulu (Financial Stability Board — FSB) “BigTech Firms in Finance in Emerging Market and Developing Economies” başlıklı raporunda BigTech’in finansal teknoloji faaliyetlerinin gelişmekte olan ekonomiler için risklerini tartışıyor. Unutmamak lazım ki FSB 2008 krizi sonrası global finansal sistemin istikrarını korumak için kurulan en önemli yapı.
Brüksel’deki düşünce kuruluşu Bruegel’in bu raporunda Big Tech’in bankacılık sistemi üzerinde yarattığı riskler ve düzenleyici kurumların rolü tartışılıyor.
Mark Zuckerberg: Rekabette dijital kodamanlar
Dünyadaki en güçlü kişi kimdir? Bu soruya Putin, Xi Jinping, Papa gibi cevaplar geliyor. Benim cevabım Marc Zuckerberg. Bir yıl önce “Üniversiteyi bitirmeyen bir çocuk sosyal medyayı nasıl çöplüğe çevirdi?” başlıklı yazımda Facebook’un tekelleşmesinin toplumsal etkilerini tartışmıştım.
O zamandan beri ABD’de Facebook aleyhinde rekabet davaları açıldı. Hatta bir etkinliğimizde misafir ettiğimiz dijital piyasalarda rekabet hukuku aktivizminin en önemli savunucularından Lina Khan ABD’nin rekabet kurulu FTC üyeliğine atandı.
Yakınlarda aynı temaya “Ekonomiden Siyasete Dijital Ekonomide Rekabet” adlı İktisat ve Toplum dergisindeki yazımda da değinmiştim:
“Dünyadaki ulus devletlerin kendi egemenlik alanlarıyla büyük teknoloji şirketlerinin egemenlik alanları arasındaki mücadele nasıl şekillenecek, bunu zamanla göreceğiz. Rekabet hukuku açısından gerekli önlemler alınmazsa, bu iş modelleri toplumu olumsuz yönde etkilemeye, kutuplaştırmaya ve dolayısıyla da siyaseti olumsuz yönde etkilemeye devam edecek.”
Bu hafta yayımlanan Kanadalı düşünce kuruluşu CIGI (Centre for International Governance Innovation)’nin Amerika’nın yarattığı tekelle ilgili makalesi çok güzel, okumanızı öneririm.
Bu arada, Türkiye’de de Rekabet Kurumu aynı konularda bir inceleme raporu yayımladı.
Gelecek bültenimizde Facebook’un “yüksek mahkeme”si Oversight Board’un Trump’a ilişkin kararını ele alacağız.
İlk YouTube videomda dijital dünyada neden tekelleşme olduğundan bahsetmiştik. “Ussal’la 5 Dakika” serisinde bu e-posta bülteninde ele aldığım konulara değineceğim. Bayram sonrası videolar için konu önerilerinizi lütfen yazın!
Elon Musk: Çağın uzaylısı
Ocak ayında hatırlarsanız Tesla hisselerindeki yükselişle şirketin piyasa değeri Amerikan borsasını temsil eden S&P endeksindeki tüm enerji şirketlerinin toplam piyasa değerini geçmişti.
Tesla gibi kar etmediği halde sürekli değeri artan hisselere "hikaye hisse” (“story stock”) deniyor. Aswath Damodaran 2016’da yazdığı blog yazısında hikaye hisse için 3 kriter ortaya koymuştu:
Yeni şirket,
Büyük pazar,
İyi bir hikaye anlatıcı: yani Elon Musk.
Düşük faiz ve sosyal medya balonları narsistik kişilik bozukluğu olan liderleri öne çıkarıyor olabilir mi? Bir yandan da biliyoruz ki piyasada ve kafalarda balonlar şişmeden, inovasyon olmaz. Elon Musk’ın özelliği zamanın ruhundaki kritik teknolojileri ve en büyük para kaynağı olan kamunun nereye harcama yapacağını iyi görebilmesi. Dünya Gazetesi’ndeki yazımda.
🐦 Haftanın Tviti:
Elon Musk deyince Bitcoin’den bahsetmeden olmaz.
Geçen hafta bitcoin madenciliğinin yenilenebilir enerjiyi geliştirmek için fırsat olabileceğini tartışmıştım.
Bu hafta private equity fonlarının nasıl eski kömür santrallerini alıp bitcoin madenciliği işine girdiğine dair yukarıdaki haber geldi (Can Duruk’a teşekkürler).
Global İşler +’tan bu haftalık bu kadar! Bu bülteni Nesibe Kırış ve Deniz Erciyes’le beraber hazırlıyoruz. Bülteni beğeniyorsanız bir arkadaşınıza iletebilirsiniz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
❗️Telegram: Global İşler
🔗Web: ussal.net