Global İşler +
💸 Dijital bankacılık ve fintek, 🧠 Neuralink, ⛓️ Kişisel “olmayan” veriler, ❌ Yasakların toplumsal etkileri
No.36
19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun!
Bu hafta dijital bankacılık ve fintek alanındaki gelişmeler ve düzenleme gereklilikleriyle başlıyoruz. Sonra yine Elon Musk ve Neuralink var: Sıradaki gelişme bir insanla bir maymun arasında zihin sinyalleriyle oynanacak bir pinpon maçı olacak gibi görünüyor! Sonra da Hindistan örneğinden yola çıkarak kişisel olmayan verilerin paylaşımının önünü açacak regülasyonlara bakıyoruz.
💸 Dijital bankacılık
Haftanın Raporu:
Dijital bankalar yakında ülkemizde de gündeme gelecek. Burada bankaların “dijital şubesi” veya cep telefonu uygulamasından söz etmiyoruz. Hiç şubesi olmayan, tamamen internet üzerinden çalışan bankalardan söz ediyoruz. Hakikaten, en son ne zaman şöyle bir banka şubesine gideyim dediniz?
Geçen ay açıklanan ekonomi programı ve eylem planında dijital banka lisanslarına dair düzenlemelerin 2021 sonuna kadar tamamlanacağı belirtilmişti.
Deloitte’un bu raporunda Asya ülkelerindeki (özellikle Malezya, Singapur, Hong Kong ve Tayvan) dijital bankaların lisans düzenlemeleri karşılaştırmalı olarak ele alınmış.
Birçok ülke işe dijital olarak başlayan bankalara mevduat ve kredi limitleri içinde kalmak şartıyla, geçiş süresi için normal bankalardan daha basit sermaye yeterlilikleri getiriyor.
Türkiye’deki bankalar hem finansal sistem içinde güçlü hem de dijital uygulamalarda birçok ülkenin ilerisinde. Bakalım dijital banka lisansı piyasayı nasıl etkileyecek?
Dijital bankalar hem mevduat toplayıp hem kredi verirken birçok fintek platformu da sadece kredi vererek bir nevi bankacılık faaliyeti yapıyor. Bank for International Settlements (BIS) tarafından yazılan bu raporda hem dijital bankaların hem de finteklerin kredi faaliyetlerinin finansal istikrara etkileri tartışılmış. Çin’de Ant Financial hikayesi üzerinden bu konuyu önceki bültenlerde de ele almıştık.
Aynı rapordaki “Fintek Ağacı”nı da çok sevdim:
Maymunlar cehennemi
📰 Haftanın Haberi:
Elon Musk’ın pinpon oynayan maymununu hatırlamayanlarınız varsa sizleri önce bu linke alalım. O maymuna rakip çıktı! Zihinsel sinyaller aracılığıyla bilgisayarları kontrol etmesine olanak sağlayan bir beyin implantına sahip olan Nathan Copeland, Elon Musk’ın nörobilim şirketi Neuralink’in maymununa meydan okumaya hazır olduğunu söylüyor.
⛓️ Kişisel “olmayan” veriler
🚀 Haftanın Bonusu:
Aralık 2020’de Hindistan'da kişisel olmayan verilerin yönetişimine dair bir politika belgesi yayımlanmıştı. Hindistan, gelişmekte olan ülkeler arasında veri yönetişimi alanında öncü. Belge ile veri paylaşımının önünün açılması sayesinde gelişmekte olan ülkelerden Facebook ya da Google gibi dijital kodamanlara rakip çıkması hedefleniyor.
Önerilen yeni hukuki kavramlar:
"Veri işletmesi" kayıt yükümlülüğü,
Kamuya faydalı veri setleri ve
Bunları birleştiren "data trust"lar.
Mesela:
Otomotiv şirketlerinden gelen sensör verisi ile trafik verisini birleştirerek güvenli yolları gösteren bir startap ya da
Meteorolojiden hava kirliliği verisiyle yukarıdaki veriyi birleştirip en güvenli ve çevre dostu yolları öneren bir sivil toplum kuruluşu bu uygulamalara örnek olabilir.
Belgenin bağımsız bir uzman komitesine hazırlatılması ve kanun tasarlanmadan önce tartışmaya açılması da hasret olduğumuz bir yaklaşım. Belgede ayrıca bir “inovasyon danışma organı” belirlenmesi kararı yer alıyor. Hükümet, sektör ve akademiden uzmanlardan oluşacak organın amacı, veri paylaşımı, veri yönetimi, mahremiyetin korunması veya veri idaresi gibi hususları tartışmak ve bu alanlarda tavsiyelerde bulunmak olacak.
AB’nin hazırlık içerisinde olduğu Veri Yönetişimi Yasası da benzer kavramları öne çıkarıyor.
Genelge tartışmaları uzun vadeli ekonomik trendlerin ipucu mu?
📝 “Global İşler”:
17 günlük kapanmada internetten süpermarket alışverişi tecrübemizi artırdık. Bir yandan da satışı yasak olan ürünleri konuştuk. Bu yasaklar adeta yaklaşan zincir marketlere dair düzenlemenin provası niteliğindeydi. Konuyu geçen haftaki Dünya Gazetesi yazımda tartıştım:
Türkiye’de en çok kullanılan kavramlardan biri “haksız rekabet”. Bu hafta temel ihtiyaç maddesi olarak görülmeyen ürünlerin satışının yasaklanmasına dair genelgenin altında da aynı tartışma yatıyor.
Küçük esnaf haklı. Peki tüketici haksız mı?
Kamudaki karar alıcıların en büyük dertlerinden biri “adalet” ve “verimlilik” kavramları arasında seçim yapmak.
İnternet’ten süpermarket alışverişinin çevreye etkileri ne diye merak ediyorsanız “Çevrimiçi Market Perakendeceliğinin Çevresel Etkileri” başlıklı makaleye de göz atabilirsiniz.
Global İşler +’tan bu haftalık bu kadar! Bu bülteni Nesibe Kırış ve Deniz Erciyes’le beraber hazırlıyoruz. Bülteni beğeniyorsanız bir arkadaşınıza iletebilirsiniz.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
📝 Medium: Ussal Şahbaz
❗️Telegram: Global İşler
🔗Web: ussal.net